Eglwys Nunydd
Cronfa ddŵr ger Margam ym mwrdeisdref sirol Castell-nedd Port Talbot yw cronfa Eglwys Nunydd. Adeiladwyd y gronfa yn wreiddiol i ddarparu dŵr i waith dur Port Talbot yn Margam. Mae gan y gronfa, sy'n rhan o ddalgylch Afon Afan, arwynebedd o 260 acer. Saif gerllaw traffordd yr M4.
| Math | cronfa ddŵr  |
|---|---|
| Daearyddiaeth | |
| Gwlad |  Cymru |
| Cyfesurynnau | 51.5494°N 3.7394°W |
| Rheolir gan | Tata Steel Europe |
 | |
| Statws treftadaeth | Safle o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig |
| Manylion | |
Ceir pysgota am frithyll a physgod eraill yma, ac fe'i defnyddir ar gyfer hwylio hefyd.
Yr enw golygu
Mae'n bosib mai enw arall am Non mam Dewi yw Nynid; ymddangosodd yr enw yn gyntaf yn 1543 fel "Egloose Nunney" ond mae'n debycach mai cyfeiriad sydd yma at y Nynnid gwrywaidd. Roedd eglwys ym mhlwyf Margam wedi'i enwi ar ôl sant Nynnid.[1]
Cadwraeth golygu
Mae Cronfa Eglwys Nunydd wedi'i ddynodi'n Safle o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig yng Nghymru (SoDdGA neu SSSI) ers 01 Ionawr 1972 fel ymgais gadwraethol i amddiffyn a gwarchod y safle.[2] Mae ei arwynebedd yn 103.4 hectar. Cyfoeth Naturiol Cymru yw'r corff sy'n gyfrifol am y safle.
Dynodwyd y safle ar sail ei fywyd gwyllt, er enghraifft grwpiau tacsonomegol megis adar, gloynnod byw, madfallod, ymlusgiaid neu drychfilod. Mae safleoedd bywyd gwyllt fel arfer yn ymwneud â pharhad a datblygiad yr amgylchedd megis tir pori traddodiadol.
Mae SoDdGA yn cynnwys amrywiaeth eang o gynefinoedd, gan gynnwys ffeniau bach, dolydd ar lannau afonydd, twyni tywod, coetiroedd ac ucheldiroedd. Mae'n ddarn o dir sydd wedi’i ddiogelu o dan Ddeddf Bywyd Gwyllt a Chefn Gwlad 1981 am ei fod yn cynnwys bywyd gwyllt neu nodweddion daearyddol neu dirffurfiau o bwysigrwydd arbennig.
Cyfeiriadau golygu
- ↑ Dictionary of Place-names of Wales; Gwasg Gomer, 2007.
- ↑ Gwefan Cyngor Cefn Gwlad Cymru (bellach 'Cyfoeth Naturiol Cymru'); Archifwyd 2014-01-01 yn y Peiriant Wayback. adalwyd 25 Rhagfyr 2013