Yr Oes Neoproterosöig
1000 - 542 miliwn o flynyddoedd yn ôl
Prif Ddigwyddiadau
Y Gorgyfnod Proterosöig
Y Gorgyfnod Phanerosöig
Llinell amser prif ddigwyddiadau'r Neoproterosöig.
Graddfa: miliynnau o flynyddoedd yn ôl

Mae'r Neoproterosöig yn gorgyfnod (era) oddi fewn i'r eon Phanerosöig ac sy'n cychwyn 1,000 to 542 miliwn o flynyddoedd yn ôl.[1]

Dyma gyfnod diwethaf y Cyn-Gambriaidd a'r Eon Proterosöig ac sy'n cael ei rannu ymhellach i gyfnodau: Toniaidd, Cryogenaidd, ac Ediacaraidd. O'i flaen y daw'r gorgyfnod Mesoproterosöig ac ar ei ôl, fe ddaw'r gorgyfnod Paleosöig.

Digwyddodd y rhewlifiant gwaethaf yn ystod yr Ediacaraidd, pan oedd haenau iâ wedi cyrraedd y cyhydedd gan ffurfio "Caseg Eira'r Ddaear".

Mae ffosiliau cynharaf o organebau amlgellog i'w canfod yn yr Edicaranaidd, gan gynnwys anifail.

Israniadau golygu

Rhennir Neoproterosöig Siberia gan ddaearegwyr o Rwsia mewn modd gwahanol: y Baikalian (850 - 650 CP; sef yn fras: y Cryogenaidd), sy'n dilyn y Mayanaidd (1000 - 850) a'r Aimchanaidd.[2]

Gweler hefyd golygu

Cyfeiriadau golygu

  1. Ogg, James G.; Ogg, Gabi; Gradstein, Felix M. (2008). The Concise Geologic Time Scale. Cambridge University Press. t. 184. ISBN 978-0-521-89849-2.
  2. Khomentovsky, V; Nagovitsin, K; Postnikov, A (2008). "Mayanian (1100–850 Ma) – Prebaikalian Upper Riphean of Siberia". Russian Geology and Geophysics 49 (1): 1. Bibcode 2008RuGG...49....1K. doi:10.1016/j.rgg.2007.12.001.