Ridhima Pandey
Mae Ridhima Pandey (ganwyd 2009) yn actifydd amgylcheddol o India sy'n eiriol dros weithredu yn erbyn newid hinsawdd. Mae hi wedi cael ei chymharu â Greta Thunberg.[1] Pan oedd hi'n naw oed, fe gymerodd achos yn erbyn Llywodraeth India am beidio â chymryd digon o gamau yn erbyn newid hinsawdd.[2] Roedd hi hefyd yn un o achwynwyr yn y Cenhedloedd Unedig, ynghyd â sawl gweithredwr hinsawdd ifanc arall, yn erbyn methiant sawl gwlad i weithredu yn erbyn yr argyfwng hinsawdd.[3]
| Ridhima Pandey | |
|---|---|
 | |
| Ganwyd | 18 Chwefror 2008  |
| Dinasyddiaeth |  India |
| Galwedigaeth | ymgyrchydd hinsawdd, ymgyrchydd |
| Gwobr/au | Gwobr 100 Merch y BBC |
Cefndir golygu
Mae Pandey yn byw yn Uttarakhand, talaith yng Ngogledd India. Mae ei thad, Dinesh Pandey, hefyd yn ymgyrchydd hinsawdd sydd wedi gweithio yn Uttarkhand lle bu'n ymgyrchu ers 16 mlynedd.[4]
Effeithiwyd ar gartref Pantay yn Uttarakhand gan dywydd garw dros y deng mlynedd diwethaf. Yn 2013, bu farw dros 1,000 o bobl mewn llifogydd a thirlithriadau yn ei hardal.[5] Bu'n rhaid symud bron i 100, 000 o bobl o'r rhanbarth.[6] Yn ôl Banc y Byd, mae newid hinsawdd yn debygol o gynyddu'r pwysau ar y cyflenwad dŵr yn India yn ddifrifol.[7]
Gweithredu golygu
Achos cyfreithiol yn erbyn Llywodraeth India golygu
- Prif: Cyfreitha newid hinsawdd
Yn naw oed, fe ffeiliodd Pandey siwt yn erbyn Llywodraeth India ar y sail nad oeddent wedi cymryd camau sylweddol yn erbyn newid hinsawdd er iddynt gytuno i wneud hynny yng Nghytundeb Paris yn 2016. Cyflwynwyd yr achos llys hwn yn y Tribiwnlys Gwyrdd Cenedlaethol (NGT), llys a sefydlwyd yn 2010 sy'n delio ag achosion amgylcheddol yn unig. Gofynnodd Pandey hefyd i'r Llywodraeth baratoi cynllun i leihau allyriadau carbon a chynllun ledled y wlad i ffrwyno effaith newid yn yr hinsawdd, gan gynnwys lleihau defnydd India o danwydd ffosil.[4] Mewn cyfweliad â'r Independent, nododd Pandey:
“Mae fy Llywodraeth wedi methu â chymryd camau i reoleiddio a lleihau allyriadau nwyon tŷ gwydr, sy’n achosi amodau hinsawdd eithafol. Bydd hyn yn effeithio arnaf i a chenedlaethau'r dyfodol. Mae gan fy ngwlad botensial enfawr i leihau’r defnydd o danwydd ffosil, ac oherwydd diffyg gweithredu’r Llywodraeth es i at y Tribiwnlys Gwyrdd Cenedlaethol.” [4]
Gwrthododd yr NGT ei deiseb, gan nodi ei bod 'wedi'i chynnwys o dan asesiad cytundeb yr amgylchedd'.[8]
Cwyn i'r Cenhedloedd Unedig golygu
Yn ystod ei chais am fisa Norwyaidd i fynd i Oslo, clywodd am sefydliad ar gyfer gweithredwyr hinsawdd ifanc. Aeth at y sefydliad, a chafodd ei dewis i fynd i Efrog Newydd ar gyfer Uwchgynhadledd Gweithredu Hinsawdd y Cenhedloedd Unedig 2019.[9] Yn ystod yr uwchgynhadledd, ar 23 Medi 2019 ffeiliodd Pandey gyda 15 o blant eraill, gan gynnwys Greta Thunberg, Ayakha Melithafa ac Alexandria Villaseñor, gwyn i Bwyllgor y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau'r Plentyn, gan gyhuddo'r Ariannin, Brasil, yr Almaen, Ffrainc a Thwrci i fynd yn groes i'r Confensiwn ar Hawliau'r Plentyn trwy fethu â mynd i'r afael â'r argyfwng hinsawdd yn ddigonol.[10][11]
Gweithgaredd pellach golygu
Mae Pandey wedi galw am waharddiad llwyr ar blastig, gan ddadlau bod ei gynhyrchu parhaus yn ganlyniad i alw gan ddefnyddwyr. Mae hi hefyd wedi galw ar lywodraeth India ac awdurdodau lleol i wneud mwy i lanhau Afon Ganga.[8] Dywedodd, er bod y llywodraeth yn honni ei bod yn glanhau'r afon, ni fu llawer o newid yng nghyflwr y dwr.[12]
Dyfynnir Pandey ar ei bywgraffiad ar Blant yn erbyn Newid Hinsawdd fel un sy'n nodi ei nod:
“Rydw i eisiau achub ein dyfodol. Rwyf am achub dyfodol holl blant a holl bobl cenedlaethau'r dyfodol ” [13]
Gwobrau golygu
Roedd Pandey ar y rhestr o 100 o Fenywod y BBC a gyhoeddwyd ar 23 Tachwedd 2020.[14]
Cyfeiriadau golygu
- ↑ "Who Is Ridhima Pandey". Business Standard India. Cyrchwyd 23 April 2020.
- ↑ "Meet the nine-year-old girl who is suing the Indian Government over climate change". The Independent (yn Saesneg). 1 April 2017. Cyrchwyd 23 April 2020.
- ↑ "earthjustice.org". Cyrchwyd 26 Ebrill 2020.
- ↑ 4.0 4.1 4.2 "Meet the nine-year-old girl who is suing the Indian Government over climate change". The Independent (yn Saesneg). 1 April 2017. Cyrchwyd 23 April 2020."Meet the nine-year-old girl who is suing the Indian Government over climate change". The Independent. 1 April 2017. Retrieved 23 April 2020.
- ↑ "India's death toll in aftermath of floods reaches 1,000". The Guardian (yn Saesneg). Associated Press. 24 Mehefin 2013. ISSN 0261-3077. Cyrchwyd 2020-04-23.
- ↑ "Many still stranded in India floods". BBC News (yn Saesneg). 28 Mehefin 2013. Cyrchwyd 23 April 2020.
- ↑ "India: Climate Change Impacts". World Bank (yn Saesneg). Cyrchwyd 23 April 2020.
- ↑ 8.0 8.1 "Who Is Ridhima Pandey". Business Standard India. Cyrchwyd 23 April 2020."Who Is Ridhima Pandey". Business Standard India. Retrieved 23 April 2020.
- ↑ DelhiSeptember 27, Press Trust of India New; September 27, 2019UPDATED; Ist, 2019 18:34. "India's Greta Thunberg: All about 11-year-old climate activist Ridhima Pandey". India Today (yn Saesneg). Cyrchwyd 2021-04-20.CS1 maint: numeric names: authors list (link)
- ↑ "#ChildrenVsClimateCrisis". childrenvsclimatecrisis.org. Cyrchwyd 23 April 2020.
- ↑ "earthjustice.org". Cyrchwyd 26 April 2020."earthjustice.org". Retrieved 26 April 2020.
- ↑ DelhiSeptember 27, Press Trust of India New; September 27, 2019UPDATED; Ist, 2019 18:34. "India's Greta Thunberg: All about 11-year-old climate activist Ridhima Pandey". India Today (yn Saesneg). Cyrchwyd 2021-04-20.CS1 maint: numeric names: authors list (link)DelhiSeptember 27, Press Trust of India New; Medi 27, 2019UPDATED; Ist, 2019 18:34. "India's Greta Thunberg: All about 11-year-old climate activist Ridhima Pandey". India Today. Retrieved 2021-04-20.CS1 maint: numeric names: authors list (link)
- ↑ "#ChildrenVsClimateCrisis". childrenvsclimatecrisis.org. Cyrchwyd 23 April 2020."#ChildrenVsClimateCrisis". childrenvsclimatecrisis.org. Retrieved 23 April 2020.
- ↑ "BBC 100 Women 2020: Who is on the list this year?". BBC News (yn Saesneg). 2020-11-23. Cyrchwyd 2020-11-23.