Tîm rygbi'r undeb cenedlaethol Sbaen
Mae tîm rygbi'r undeb cenedlaethol Sbaen (Sbaeneg: Federación Española de Rugby) yn cynrychioli Sbaen ym myd chwaraeon rygbi'r undeb. Fe'i dosbarthir gan World Rugby (yr hen Fwrdd Rygbi Rhyngwladol, IRB) yn y trydydd dosbarth cryfder (trydydd lefel). Sefydlwyd Federación Española de Rugby (FER) ym 1923, roedd yn aelod sefydlol o'r FIRA ym 1934 ac ymunodd â'r Bwrdd Rygbi Rhyngwladol ym 1988.
| |||
| Cwpan y Byd | |||
|---|---|---|---|
| Ymddangosiadau | 1 | ||
Chwe blynedd ar ôl ffurfio'r Gymdeithas 1929, cynhaliwyd y gêm ryngwladol gyntaf yn erbyn yr Eidal, enillodd y Sbaenwyr bryd hynny 9-0. Y llwyddiant mwyaf sbaen hyd yn yma yw cymryd rhan yng Nghwpan Rygbi'r Byd yn 1999, er i'r tîm beidio gwneud heibio'r cymal cyntaf. Llysenw'r tîm cenedlaethol yw El XV del León neu Los Leones ("Y Pymtheg Llew" neu "Y Llewod") ac maen nhw'n chwarae eu gemau cartref fel arfer yn y Estadio Nacional Universidad Complutense yn y brifddinas, Madrid.
Hanes golygu
Mae union ddyddiad cyflwyno rygbi'r undeb i Sbaen yn ddigofnod, ond gwyddir i fyfyriwr Catalaneg, Baldiri Aleu gyflwyno'r gêm o Ffrainc i brif-ffrwd Sbaen yn 1921 (er, efallai i'r gêm gael ei chwarae ar dir Sbaen cyn hynny).[1] Dydy'r ffaith i rygbi'r undeb ddod i Sbaen o Ffrainc, yn bennaf trwy Gatalwnia ddim yn syndod gan bod rygbi'n grryf yn y rhan o Gatalwnia sy'n rhan o wladwriaeth Ffrainc. Sefydlwyd y ffederasiwn Federación Española de Rugby yn 1929 a chwe blynedd yn ddiweddarach, chwaraeodd tîm cenedlaethol Sbaen eu gêm ryngwladol gyntaf, a enillwyd 9-0 yn erbyn yr Eidal.
Roedd Rhyfel Cartref Sbaen a’r blynyddoedd difrifol ar ôl y rhyfel yn golygu mai prin oedd unrhyw gyfarfyddiadau rhyngwladol yn y 1940au a dim ond ym 1951, ar ôl sefydlu Cwpan Ewropeaidd dan arweiniad FIRA ar gyfer timau cenedlaethol, dychwelodd un. Ym 1954 a 1973 gallai rhywun ennill y trydydd safle yn y bencampwriaeth Ewropeaidd amatur hon ym mhob achos. Ar ôl 1973, crëwyd Pencampwriaeth Ewropeaidd FIRA ym 1974 a 1978 cyrhaeddodd ddau drydydd safle eto. Rhwng 1994 a 1996, yn ystod y Bencampwriaeth Ewropeaidd a rannwyd ar y pryd yn ddau grŵp, gellid cyflawni safle cyntaf (1994/95) ac ail reng (1995/96) y tu ôl i Ffrainc. Rhwng mis Mawrth 1996 a mis Tachwedd 1997 fe gyrhaeddoch y streak fuddugol hiraf, gan y gallech ennill naw gêm yn olynol.
1998/99 oedd y llwyddiant mwyaf hyd yn hyn, yn rownd B o gymhwyso ar gyfer Cwpan rygbi'r Byd yn 1999, gan drechu Portiwgal,Yr Almaen, y Weriniaeth Tsiec ac Andorra gyda phedair buddugoliaeth o gynifer o gemau rhagbofol. Yn rownd C, fe wnaethant gymhwyso o'r diwedd fel ail yn y grŵp y tu ôl i'r Alban ar gyfer Cwpan Rygbi'r Byd. Fodd bynnag, ni wnaethant lwyddo yn erbyn yr Alban, De Affrica ac Wrwgwái yn y rownd ragbrofol.
Ers i Cwpan Cenhedloedd Ewrop, sydd ar hyn o bryd yr ail ddigwyddiad cyfandirol uchaf ar ôl y Pencampwriaeth y Chwe Gwlad, gael ei lansio ym 1999, mae'r canlyniadau wedi amrywio. Yn y rhifyn cyntaf, gorffennodd y Sbaenwyr yn bedwerydd y tu ôl i Rwmania, Jeorjia a Moroco, yn 2000/01 a 2001/02 roeddent yn bedwerydd eto ac yn 2003/04 disgynasant gan chweched safle siomedig yn Adran 2, ond fe wnaethant ei wneud yn y canlynol Tymor 2004-06 unwaith eto'r cynnydd yn y gynghrair uchaf erbyn mynediad i 4edd rownd cymhwyster Cwpan y Byd. Yng nghystadleuaeth 2006-08, gorffennodd y Sbaenwyr yn bedwerydd, y tu ôl i enillwyr y twrnamaint Georgia a Rwsia a Rwmania. Roedd y lleoliad gorau hyd yn hyn yn llwyddiannus yn 2012, pan ddaeth y Sbaenwyr yn ail ar ôl buddugoliaethau cartref yn erbyn Georgia, Rwmania a’r Wcráin a chulhau yn erbyn Portiwgal a Rwsia.
Cyfnod Aur golygu
Gellir, hyd yma, ystyried yr 1980au i fod yn oes aur i rygbi Sbaen; am y tro cyntaf chwaraeodd Sbaen yn erbyn cystadleuaeth nad oedd yn FIRA, gan chwarae prawf yn erbyn y Māori All Blacks yn ogystal â chewri De America yr Ariannin ym mis Tachwedd 1982, ym Madrid. Cafodd y Sbaenwyr eu croesi 66–3 i’r Māori, ond daethant yn agos at gynhyrfu’r Ariannin, gan golli dim ond 28 i 19. Derbyniodd y Sbaenwyr hefyd Simbabwe trwy amrywiol brofion yn yr 80au. Recordiodd y Sbaenwyr ddadleuon, gan drechu Simbabwe yn Harare ym 1984, gan ennill 30-18.
Hyd yn oed yn fwy trawiadol, ysgubodd y Sbaenwyr daith dwy gêm yn Simbabwe, tîm a oedd wedi ymddangos yng Nghwpan Rygbi'r Byd 1987, gan ennill 28-16 a 14–9 yn Bulawayo a Harare. Roedd canlyniadau nodedig eraill yn y cyfnod hwn yn cynnwys curo Wrwgwái 18–6, yn ogystal â rhoi dychryniadau i ochrau Lloegr a Yr Alban, ac yn dod o fewn 10 pwynt i guro'r Māori ym 1988. Erbyn diwedd yr 80au, roedd Sbaen yn cael ei hystyried yn un o'r timau gorau nad ydynt yn 5 Gwlad yn Ewrop, prin y tu ôl i Rwmania, yr Eidal, a'r Undeb Sofietiaidd. Ymunodd Sbaen yn swyddogol yr IRB ym 1987, ar ôl peidio â chael eu gwahodd ar gyfer Cwpan Rygbi'r Byd 1987, er gwaethaf i'r Undeb Sofietaidd wrthod gwahoddiad.
Record golygu
| 30 safle uchaf ar 10 Chwefror 2020[2] | |||
| Safle | Newid* | Tîm | Pwyntiau |
| 1 |  |
 De Affrica |
94.19 |
| 2 | |
 Seland Newydd |
92.11 |
| 3 | |
 Lloegr |
87.80 |
| 4 |  |
 Iwerddon |
85.36 |
| 5 |  |
 Cymru |
84.28 |
| 6 | |
 Ffrainc |
82.37 |
| 7 | |
 Awstralia |
81.90 |
| 8 | |
 Japan |
79.28 |
| 9 | |
 Yr Alban |
78.58 |
| 10 | |
 Yr Ariannin |
78.31 |
| 11 | |
 Ffiji |
76.21 |
| 12 | |
 Georgia |
72.70 |
| 13 | |
 Yr Eidal |
72.04 |
| 14 | |
 Tonga |
71.44 |
| 15 | |
 Samoa |
70.72 |
| 16 | |
 Sbaen |
68.28 |
| 17 | |
 Unol Daleithiau America |
68.10 |
| 18 | |
 Wrwgwái |
67.41 |
| 19 | |
 Rwmania |
65.11 |
| 20 | |
 Portiwgal |
62.40 |
| 21 | |
 Hong Cong |
61.23 |
| 22 | |
 Canada |
61.12 |
| 23 | |
 Namibia |
61.01 |
| 24 | |
 Yr Iseldiroedd |
60.08 |
| 25 | |
 Rwsia |
59.90 |
| 26 | |
 Brasil |
58.89 |
| 27 | |
 Gwlad Belg |
57.57 |
| 28 | |
 Yr Almaen |
54.64 |
| 29 | |
 Chile |
53.83 |
| 30 | |
 De Corea |
53.11 |
| *Newid o'r wythnos flaenorol | |||
Gwler isod dabl o gemau cystadleuol prawf a chwaraewyd gan dîm cenedlaethol Sbaen hyd at 17 Tachwedd 2018.[3]
| Gwrthwynebwyr | Chwarae | Ennill | Colli | Cyfartal | % Ennill | Pwyntiau o blaid | Pwyntiau yn erbyn | Gwahaniaeth pwyntiau |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Andorra |
3 | 3 | 0 | 0 | 100.00% | 129 | 3 | +126 |
| Yr Ariannin |
4 | 0 | 4 | 0 | 0.00% | 75 | 149 | –74 |
| Nodyn:RuA | 2 | 0 | 2 | 0 | 0.00% | 13 | 81 | –68 |
| Nodyn:RuA | 1 | 0 | 1 | 0 | 0.00% | 7 | 41 | –34 |
| Awstralia |
1 | 0 | 1 | 0 | 0.00% | 10 | 92 | –82 |
| Nodyn:RuA | 1 | 0 | 1 | 0 | 0.00% | 3 | 36 | –33 |
| Y Barbariaid | 1 | 0 | 1 | 0 | 0.00% | 26 | 52 | –26 |
| Gwlad Belg |
16 | 13 | 2 | 1 | 81.25% | 454 | 100 | +354 |
| Brasil |
1 | 1 | 0 | 0 | 100.00% | 67 | 28 | +39 |
| Canada |
2 | 0 | 2 | 0 | 0.00% | 49 | 97 | –48 |
| Chile |
5 | 3 | 2 | 0 | 60.00% | 151 | 86 | +65 |
 Croasia |
2 | 1 | 0 | 1 | 50.00% | 84 | 35 | +49 |
 Y Weriniaeth Tsiec |
8 | 6 | 2 | 0 | 75.00% | 340 | 116 | +224 |
| Czechoslovakia |
5 | 2 | 2 | 1 | 40.00% | 69 | 63 | +6 |
 Denmarc |
1 | 1 | 0 | 0 | 100.00% | 53 | 13 | +40 |
| Emerging England |
1 | 0 | 1 | 0 | 0.00% | 17 | 86 | –69 |
 England U23 |
2 | 0 | 2 | 0 | 0.00% | 19 | 31 | –12 |
| Ffiji |
1 | 0 | 1 | 0 | 0.00% | 20 | 39 | –19 |
| France XV |
24 | 1 | 23 | 0 | 4.17% | 283 | 1075 | –792 |
 French Military |
4 | 1 | 2 | 1 | 25.00% | 34 | 52 | –18 |
| Georgia |
19 | 3 | 15 | 1 | 15.79% | 280 | 590 | –310 |
| Yr Almaen |
13 | 9 | 3 | 1 | 69.23% | 359 | 179 | +180 |
 Hwngari |
1 | 1 | 0 | 0 | 100.00% | 63 | 9 | +54 |
| yr Eidal |
27 | 3 | 23 | 1 | 11.11% | 187 | 581 | –394 |
| Nodyn:RuA | 1 | 0 | 1 | 0 | 0.00% | 0 | 37 | –37 |
| Japan |
3 | 0 | 3 | 0 | 0.00% | 43 | 114 | –71 |
 Cenia |
1 | 0 | 1 | 0 | 0.00% | 36 | 27 | –9 |
 Moldofa |
1 | 1 | 0 | 0 | 100.00% | 40 | 7 | +33 |
 Moroco |
20 | 13 | 5 | 0 | 65.00% | 332 | 142 | +190 |
| Namibia |
7 | 5 | 2 | 0 | 71.42% | 178 | 156 | +22 |
| Yr Iseldiroedd |
14 | 13 | 0 | 1 | 92.86% | 394 | 107 | +287 |
 New Zealand Māori |
2 | 0 | 2 | 0 | 0.00% | 15 | 88 | –73 |
 Gwlad Pwyl |
16 | 10 | 6 | 0 | 62.50% | 320 | 207 | +113 |
| Portiwgal |
36 | 24 | 10 | 2 | 66.67% | 769 | 524 | +245 |
| Rwmania |
36 | 3 | 33 | 0 | 8.33% | 363 | 1041 | –678 |
| Royal Air Force | 4 | 0 | 2 | 2 | 0.00% | 26 | 59 | –33 |
| Rwsia |
21 | 5 | 16 | 0 | 23.81% | 471 | 613 | –142 |
| yr Alban |
1 | 0 | 1 | 0 | 0.00% | 0 | 48 | –48 |
| Scotland XV |
4 | 0 | 4 | 0 | 0.00% | 34 | 211 | –177 |
| Nodyn:RuA | 1 | 0 | 1 | 0 | 0.00% | 7 | 39 | –32 |
 Slofenia |
1 | 1 | 0 | 0 | 100.00% | 76 | 6 | +70 |
| De Affrica |
1 | 0 | 1 | 0 | 0.00% | 3 | 47 | –44 |
 Yr Undeb Sofietaidd |
7 | 0 | 7 | 0 | 0.00% | 60 | 152 | –92 |
 Sweden |
2 | 2 | 0 | 0 | 100.00% | 58 | 30 | +28 |
 Y Swistir |
1 | 1 | 0 | 0 | 100.00% | 40 | 0 | +40 |
| Tonga |
1 | 0 | 1 | 0 | 0.00% | 13 | 28 | –15 |
 Tiwnisia |
5 | 4 | 1 | 0 | 80.00% | 141 | 51 | +90 |
 Wcrain |
2 | 2 | 0 | 0 | 100.00% | 76 | 19 | +57 |
| Unol Daleithiau America |
3 | 0 | 3 | 0 | 0.00% | 29 | 169 | –149 |
| Wrwgwái |
11 | 5 | 6 | 0 | 45.45% | 156 | 211 | –55 |
| Cymru |
1 | 0 | 1 | 0 | 0.00% | 0 | 54 | –54 |
| Gorllewin yr Almaen |
10 | 4 | 5 | 1 | 40.00% | 137 | 96 | +41 |
 Yugoslavia |
4 | 4 | 0 | 0 | 100.00% | 86 | 17 | +69 |
 Simbabwe |
7 | 5 | 2 | 0 | 71.43% | 153 | 108 | +45 |
| Total | 369 | 149 | 205 | 15 | 40.38% | 6817 | 8109 | –1292 |
Dolenni golygu
Cyfeiriadau golygu
- ↑ "Historia del Rugby: España". Rugby de Calle. 17 September 2015. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2017-05-17. Cyrchwyd 11 March 2016.
- ↑ "Men's World Rankings". World Rugby. Cyrchwyd 30 Medi 2019.
- ↑ Spain rugby statistics
