Fitamin o deulu fitamin B yw thiamin neu fitamin B1. Fel pob fitamin, mae ei angen ar y corff er mwyn gweithio'n iawn. Ei ffurf arferol yw fel cemegolyn di-liw gyda fformiwla gemegol o C12H17N4OS. Mae'r math hwn o thiamin yn hydoddi mewn dŵr, methanol a glyserol ond nid mewn aseton, ether, clorofform na bensen ('benzene'). Math arall o thiamin yw TTFD, sydd â nodweddion hydoddi hollol wahanol, ac yn perthyn i'r teulu hwnnw o fitaminau sy'n hydoddi mewn olew. Mae ganddo gylch pyramidin a chylch thiasol.

Thiamin
Enghraifft o'r canlynolmath o endid cemegol Edit this on Wikidata
Maththiazole alkaloid, thiamin Edit this on Wikidata
Màs265.112 uned Dalton Edit this on Wikidata
Fformiwla gemegolC₁₂h₁₇n₄os⁺ edit this on wikidata
Enw WHOThiamine edit this on wikidata
Clefydau i'w trinPelagra, wernicke encephalopathy, niwropatheg alcoholig, beriberi, clefyd metaboledd edit this on wikidata
BeichiogrwyddCategori beichiogrwydd unol daleithiau america a edit this on wikidata
Rhan othiamine(1+) chloride, thiamine hydrochloride dihydrate, monophosphothiamine, thiamine(1+) diphosphate, thiamine binding, thiamine metabolic process, thiamine biosynthetic process, thiamine catabolic process, response to vitamin B1, cellular response to vitamin B1, thiamine salvage, thiamine diphosphokinase activity, thiamine kinase activity, ABC-type thiamine transporter activity, thiamine pyridinylase activity, thiaminase activity, thiamine oxidase activity, thiamine transmembrane transporter activity, thiamine phosphate phosphatase activity Edit this on Wikidata
Yn cynnwyscarbon Edit this on Wikidata
Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Yn y corff dynol, mae'n holl bwysig ar gyfer metabolism iach (o ran carbohydrad iach) ac ar gyfer y system nerfol. Gall diffyg thiamin arwain at beriberi gyda phroblemau gyda'r galon a'r nerfau yn amlygu eu hunain. Mae ychydig o ddiffyg thiamin yn rhoi symtomau megis colli pwysau, 'malaise' a dryswch.

Ffynhonnell golygu

Mae ychydig bach o thiamin i'w ddarganfod mewn llawer iawn o fwydydd. Iau ('Afu') a burum ydy ffynhonnell bwysicaf y fitamin hwn. Dyma lefydd eraill:[1]

Cyfeiriadau golygu

  1. G. F. Combs, The vitamins: fundamental aspects in nutrition and health (Boston: Elsevier, 3/2008)