Thomas Middleton

Bardd a dramodydd Seisnig oedd Thomas Middleton (bedyddiwyd 18 Ebrill 1580 – Gorffennaf 1627). Cyd-weithiodd a Thomas Dekker a John Webster, ac roedd rhai yn drysu rhyngddo a William Shakespeare.

Thomas Middleton
Ganwyd	18 Ebrill 1580, 28 Ebrill 1580  Llundain
Bu farw	4 Gorffennaf 1627 (yn y Calendr Iwliaidd), 2 Gorffennaf 1627 (yn y Calendr Iwliaidd)  Llundain
Dinasyddiaeth	y Deyrnas Unedig, Lloegr
Alma mater	Christ's Hospital Coleg y Frenhines
Galwedigaeth	dramodydd, bardd, ysgrifennwr, dramodydd
Adnabyddus am	The Changeling, Women Beware Women

Mae'r erthygl hon am y bardd Seisnig. Am yr erthygl am y bardd o'r Waun o'r un cyfnod, gweler Thomas Myddleton.

Bywyd

Ganed yn Llundain yn fab i adeiladwr cyfoethog. Aeth i Goleg y Frenhines, Rhydychen, cyn cadael heb raddio, ym 1598. Priododd ym 1603.

Gwaith

Cyhoeddodd gerddi tra yn Rhydychen tua 1600. Gwaharddwyd ei waith ar y pryd gan y sensor. Dechreuodd ysgrifennu pamffledi fel Penniless Parliament of Threadbare Poets a recordwyd ei waith gan Philip Henslowe yn ei ddyddiadur. Roedd yn gyfaill i Thomas Dekker ond yn elyniaethus at Ben Jonson a George Chapman yn y War of the Theatres. Ysgrifennodd Jonson drama The Staple of News sy'n enllibio drama Middleton, A Game at Chess.

Erbyn 1610, cydweithiodd Middleton â'r actor William Rowley, ac yn 1620, cafodd swydd "City Chronologer" ar gyfer Dinas Llundain. Daliodd y swydd tan 1627, pan aeth y swydd i Ben Jonson. Daeth ddiwedd ar ei ddramau yn 1624, pan waharddwyd A Game at Chess gan y Cyfrin Gyngor, ac dysgrifennodd dim byd wedyn. Bu farw yn ei dŷ yn Newington Butts ym 1627.

Dramau

• The Phoenix (1603-4)
• The Honest Whore, Rhan 1, comedi dinesig (1604), ar y cyd a Thomas Dekker
• Michaelmas Term, comedi dinesig, (1604)
• A Trick to Catch the Old One, comedi dinesig (1605)
• A Mad World, My Masters, comedi dinesig (1605)
• A Yorkshire Tragedy, trasiedi un act (1605); i Shakespeare yn ôl y tudalen blaen ond cytunir heddiw ei fod yn waith Middleton.
• Timon of Athens trasiedi (1605-6); o bosibl ar y cyd a William Shakespeare.
• The Puritan (1606)
• The Revenger's Tragedy (1606); a nid i Cyril Tourneur.
• Your Five Gallants, comedi dinesig (1607)
• The Bloody Banquet (1608-9); ar y cyd a Thomas Dekker.
• The Roaring Girl, comedi dinesig am Mary Frith (1611); ar y cyd a Thomas Dekker.
• No Wit, No Help Like a Woman's, comedi trasig (1611)
• The Second Maiden's Tragedy, trasiedi (1611);
• A Chaste Maid in Cheapside, comedi dinesig am aeres o Gymru (1613) i ddathlu Thomas Myddleton (y Waun) fel Arglwydd Faer Llundain 1613.
• Wit at Several Weapons, comedi dinesig (1613)
• More Dissemblers Besides Women, comedi trasig (1614)
• The Widow (1615-16)
• The Witch, comedi trasig (1616)
• Macbeth (Addasiad Thomas Middleton), trasiedi. Addasiad o Macbeth gan Shakespeare Macbeth ym 1616, ond gyda llinellau o The Witch.
• A Fair Quarrel, comedi trasig (1616). trasiedi William Rowley.
• The Old Law, comedi trasig (1618-19). trasiedi William Rowley a Philip Massinger neu Thomas Heywood.
• Hengist, King of Kent, or The Mayor of Quinborough, trasiedi (1620)
• Women Beware Women, trasiedi (1621)
• Measure for Measure. Dan ddylanwad ShakespeareMeasure for Measure ym 1621.
• Anything for a Quiet Life, comedi dinesig (1621). ar y cyd a John Webster.
• The Changeling, trasiedi (1622). ar y cyd a William Rowley.
• The Nice Valour (1622).
• The Spanish Gypsy, comedi drasig (1623). ar y cyd a William Rowley addasiad gan Thomas Dekker a John Ford.
• A Game at Chess, sateir politicaidd (1624). Am briodas Siarl, Tywysog Cymru, mab Iago I o Loegr.