Twm Siôn Cati
Hynafiaethydd, arwyddfardd a herwr o Dregaron, Ceredigion, oedd Twm Siôn Cati (1 Awst 1532 neu 1530 - 1609). Ei enw iawn oedd Thomas Jones. Tyfodd gylch o chwedlau a thraddodiadau amdano fel y "Robin Hood" Cymreig; credir erbyn hyn mai apocryffaidd ydynt a bod enw Thomas Jones wedi cael ei ddrysu gyda threiglad amser ag enwau lladron pen ffordd yng Ngheredigion.[1]
Twm Siôn Cati | |
---|---|
Ffugenw | Twm Shon Catti |
Ganwyd | 1530, 10 Awst 1532 Tregaron |
Bu farw | 1608 |
Dinasyddiaeth | Cymru |
Galwedigaeth | bardd, achrestrydd |
Dywedir ei fod yn fab i Cati Jones a Siôn ap Dafydd ap Madog ap Hywel Moetheu o Borth-y-ffynnon ger Tregaron a'i fod "yn dirfeddiannwr parchus, yn hynafieithydd a bardd a ddaeth yn ynad heddwch ac yn Faer tref Aberhonddu."[2]
Ffuglen golygu
Cyhoeddwyd nofel Saesneg amdano gan Thomas Jeffery Llewelyn Prichard yn 1828 Adventures and Vagaries of Twm Shôn Catti. Mae T. Llew Jones wedi cyhoeddi tair nofel Gymraeg amdano sef Y Ffordd Beryglus, Ymysg Lladron a Dial o'r Diwedd.
Hen bennill golygu
Dengys y pennill hwn cymaint o ofn oedd gan y trigolion lleol ohono:
- Mae llefain mawr a gweiddi
- Yn Ystrad-ffin eleni,
- A'r cerrig nadd yn toddi'n blwm
- Gan ofon Twm Siôn Cati.[3]
Cyfeiriadau golygu
- ↑ Meic Stephens (gol.), Cydymaith i Lenyddiaeth Cymru.
- ↑ Hafina Clwyd, Rhywbeth Bob Dydd (Gwasg Carreg Gwalch, 2008), t.104
- ↑ T. H. Parry-Williams (gol.), Hen Benillion (Y Clwb Llyfrau Cymreig, 1940), tud. 159.