Uwch Gynghrair Malta
Uwch Gynghrair Malta, a elwir yn swyddogol wrth yr enw Saesneg, Maltese Premier League, neu BOV Premiere League am resymau nawdd (BOV yw acronym y noddwr Bank of Valletta), yw adran uchaf cynghrair pêl-droed Malta, ac mae'n cynnwys pedwar tîm ar ddeg. Fe'i gelwir ar lafar yn yr iaith Malteg yn Il-Kampjonat, Il-Lig neu Il-Premjer. Cyn 1980 galwyd yr adran gyntaf yn Adran Gyntaf, heddiw hi yw enw'r ail adran.
 | |
| Gwlad |  Malta (14 clwb) |
|---|---|
| Cydffederasiwn | UEFA |
| Sefydlwyd | 1909 |
| Nifer o dimau | 16 |
| Lefel ar byramid | 1 |
| Disgyn i | Adran 1af Malta (Maltese First Division) |
| Cwpanau | Cwpan Malta Super Cup Malta |
| Cwpanau rhyngwladol | Cynghrair y Pencampwyr UEFA Cynghrair Europa UEFA UEFA Europa Conference League |
| Pencampwyr Presennol | Floriana (26ain teitl) (2019–20) |
| Mwyaf o bencampwriaethau | Sliema Wanderers a Floriana (26ain teitl yr un) |
| Partner teledu | TVM2 & Melita Sports 1 (gemau byw) |
| Gwefan | MFA.com.mt |
 2020–21 | |
Wedi chwarae ers 1909, ei dimau mwyaf llwyddiannus yw Sliema Wanderers a Floriana, sydd gyda'i gilydd wedi ennill mwy na hanner cant o deitlau.
Gweinyddir y Gynghrair gan Gymdeithas Bêl-droed Malta. Ar Awst 2018, roedd y Gynghrair wedi ei tablu yn safle 45 allan o 55 o gynghreiriau UEFA.[1] Ni all timau Malteg gael mwy na thri chwaraewr nad ydyn nhw'n ddinasyddion aelod-wladwriaeth o'r Undeb Ewropeaidd.
Hanes golygu
Sefydlu golygu
Cyrhaeddodd y bêl-droed Malta yng nghanol 19g diolch i'r Saeson, gan fod Malta yn wladfa i'r Ymerodraeth Brydeinig. Yn y 19g, roedd y gemau i gyd yn gyfeillgar, gyda chaeau wedi'u trefnu ar y pryd, ac nid oedd gan chwaraewyr yr esgidiau cywir hyd yn oed. Cyflwynwyd y chwiban ym 1884.
Chwaraewyd y bencampwriaeth Faltaidd gyntaf ym 1909-1910. Ymladdodd 5 tîm drosto a gorchfygwyd ef gan Floriana ar draul Sliema Wanderers. Y flwyddyn ganlynol ni chwaraewyd y twrnamaint. Chwaraewyd yr ail argraffiad felly yn nhymor 1911-1912. Unwaith eto, trechodd tîm Floriana, a fydd yn ailadrodd ei hun y flwyddyn ganlynol, gan adael yr ail safle yn y ddwy flynedd i'r Spartans Ħamrun.
Ar ôl cyfres o bencampwriaethau yn agos at ac yn ystod y Rhyfel Byd Cyntaf heb lywodraethwyr go iawn (teitl a enillodd Valletta United cyn dechrau'r gwrthdaro, tymor wedi hynny nad oedd dadl yn ei gylch ar gyfer y rhyfel, yna honiadau San Siôr, Hamrun Spartans a KOMR), yn nhymor 1919-1920 daw'r teitl cyntaf i Sliema Wanderers. Ynghyd â Floriana bydd yn ffurfio deuawd bron yn ddiguro a fydd yn dominyddu'r twrnamaint tan 1940 (11 cais am Sliema, 9 am Floriana).
Ar ddiwedd y Rhyfel, daw gwrthwynebydd newydd i'r amlwg, Valletta, sy'n llwyddo i dorri ar draws goruchafiaeth y ddau "fawr" hanesyddol, gan ennill 3 theitl mewn 4 blynedd. O 1949 degawd newydd o fuddugoliaethau i'r ddeuawd Sliema-Floriana (6 theitl, 4 ohonynt yn olynol, i Floriana, 3 i Wanderers).
Wedi'r Ail Ryfel Byd golygu
Ar ddechrau’r 1960au gwelir cynnig realiti newydd, o ddinas Paola, yr Hiberniaid, sy’n llwyddo i goncro 3 theitl yn y degawd hwnnw. Yn 1961-62 llwyddodd y Floriana i ennill y teitl trwy ennill yr holl gemau, camp sy'n dal heb ei chyfateb gan neb.[2] y gwyrdd-wyrdd hefyd oedd y clwb cyntaf i gyrraedd y nod o 20 pencampwriaeth a enillwyd ym 1967-68. Yna bydd Sliema Wanderers (1971-72) yn cyrraedd nod yr ail seren ac yn ddiweddarach gan Valletta (2010-11).
Rhwng 1978 a 1988, am un tymor ar ddeg, ni chyfoethogodd Sliema Wanderers a Floriana eu harddangosfa gyda theitlau cenedlaethol, a aeth i Valletta (3 gwaith), Hiberniaid (3 gwaith), Ħamrun Spartans (3 gwaith), Rabat Ajax (2 waith) .
Yn nhymor 1992-93 gwelwyd y cadarnhad olaf, y pumed ar hugain, o Floriana, a fydd yn 2005-06 yn cael ei oddiweddyd gan y Sliema Wanderers wrth gyfrif y teitlau a enillwyd. Gyda dyfodiad y mileniwm newydd, enillodd Birkirkara deitlau (y cyntaf ym 1999-2000) a llwyddiant rhyfeddol Marsaxlokk yn 2006-07.
Yr Ugeinfed Ganrif golygu
Yn 2010au gwelwyd goruchafiaeth glir Valletta, enillydd 6 theitl allan o'r 10 a gipiwyd yn y degawd. Yn nhymor 2019-20, darfu arno ac yna daeth i ben yn gynnar oherwydd y pandemig COVID-19 ym Malta [3][4] gwelwyd priodoli'r teitl i Floriana, arweinwyr y twrnamaint ar adeg ei atal.[5]
Strwythur golygu
Gan ddechrau o dymor 2016-17, mae'r bencampwriaeth Malteg wedi'i had-drefnu i un cymal (roedd dwy cyn hynny), sy'n cynnwys cyfanswm o 33 gêm ar gyfer pob tîm (yn ôl fformiwla taith gron).[6].
Fodd bynnag, dim ond un tymor y parodd y fformiwla hon: o 2017-18, mewn gwirionedd, hefyd diolch i ehangu'r timau a gymerodd ran yn y gyfres gyntaf o 12 i 14, symleiddiwyd fformiwla'r twrnamaint, gan ddarparu dim ond un rownd gyntaf ac un dychweliad ar gyfer cyfanswm o 26 gêm ar gyfer pob tîm yn gyffredinol.[7] Mae'r fformat hwn yn dal mewn grym.
Mae'r ddau dîm a gafodd eu rhestru ddiwethaf ac olaf ond un ar ddiwedd yr ail rownd yn cael eu hisraddio i First Division, ail gyfres pencampwriaeth Malteg; Mae yna hefyd ail gyfle i hyrwyddo-relegation, lle mae'r 12fed safle yn yr Uwch Gynghrair yn herio'r trydydd safle yn yr Adran Gyntaf am le yn yr Uwch Gynghrair y flwyddyn ganlynol.
Cystadlu yn Ewrop golygu
Mae pencampwyr Malta yn cael eu derbyn i ail rownd ragbrofol Cynghrair y Pencampwyr UEFA, tra bod yr ail a'r trydydd a ddosberthir yn fynediad neilltuedig i rownd ragbrofol gyntaf Cynghrair Europa UEFA. Bydd tîm buddugol Cwpan Malta hefyd yn cael ei dderbyn i rownd ragbrofol gyntaf Cynghrair Europa UEFA (oni bai eu bod wedi cyrraedd cymhwyster trwy un o'r swyddi cynghrair uchod; ac os felly priodolir eu lle i'r pedwerydd dosbarth).
Pencampwyr y Lîg golygu
| Rheng | Clwb | Teitl | Ddiwethaf |
|---|---|---|---|
| 1. | FC Floriana | 26 | 2020 |
| Sliema Wanderers | 2005 | ||
| 2. | Valletta F.C. | 25 | 2019 |
| 4. | Hibernians Paola | 12 | 2017 |
| 5. | Ħamrun Spartans | 7 | 1991 |
| 6. | FC Birkirkara | 4 | 2013 |
| 7. | Rabat Ajax | 2 | 1986 |
| 8. | FC St. George’s | 1 | 1917 |
| King’s Own Malta Regiment | 1 | 1919 | |
| FC Marsaxlokk | 1 | 2007 |
Dolenni golygu
- Cymdeithas Bêl-droed Malta Archifwyd 2011-07-22 yn y Peiriant Wayback.
- Gwefan 'Malta Football'
Cyfeiriadau golygu
- ↑ "UEFA Country Ranking 2019". kassiesa.home.xs4all.nl. 26 July 2018. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2019-05-10. Cyrchwyd 2020-08-25.
- ↑ "copi archif". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2020-02-17. Cyrchwyd 2020-08-25.
- ↑ https://www.mfa.com.mt/en/news/news/4388/malta-fa-executive-committee--statement.htm
- ↑ https://timesofmalta.com/articles/view/mfa-end-2019-20-premier-league-and-fa-trophy.792965
- ↑ https://timesofmalta.com/articles/view/floriana-declared-champions-after-mfa-council-vote.794390
- ↑ http://www.maltafootball.com/2016/07/05/new-league-format-approved-14-teams-in-premier-league-but-euro-play-offs-proposal-is-turned-down/
- ↑ https://timesofmalta.com/articles/view/bov-premier-league-to-increase-to-14-teams.617891
