William Albert Jenkins
Roedd Syr William Albert Jenkins (9 Medi 1878 – 23 Hydref 1968) yn farsiandwr glo yn brocer llongau ac yn Aelod Seneddol Rhyddfrydol etholaeth Brycheiniog a Sir Faesyfed.[1]
| William Albert Jenkins | |
|---|---|
 William Albert Jenkins (© Oriel Portreadau Genedlaethol, Llundain) | |
| Ganwyd | 9 Medi 1878  Abertawe |
| Bu farw | 23 Hydref 1968 |
| Dinasyddiaeth | y Deyrnas Unedig, Teyrnas Unedig Prydain Fawr ac Iwerddon |
| Galwedigaeth | brocer llongau, gwleidydd |
| Swydd | Aelod o 33ydd Senedd y Deyrnas Unedig, Aelod o'r 32ain Senedd y Deyrnas Unedig |
| Plaid Wleidyddol | Plaid Ryddfrydol |
| Gwobr/au | Marchog Faglor |
Bywyd Personol golygu
Ganwyd Jenkins yn Abertawe yn fab i Daniel Jenkins, gweithiwr rheilffordd ac Elizabeth Ann (née Lang) ei wraig.
Ym 1906 priododd Beatrice Tyler bu hi farw ym 1967.
Gyrfa golygu
Yn 13 mlwydd oed aeth Jenkins i weithio fel gwas bach yn swyddfa'r dociau yn Abertawe lle magodd wybodaeth drylwyr o'r diwydiannau glo a llongau. Yn ddiweddarach sefydlodd ei fusnes ei hun W A Jenkins & Co, cwmni cyfanwerthu glo a golosg a broceriaid llongau. Bu i'r busnes ehangu'n sylweddol yn ystod y Rhyfel Byd Cyntaf. Gwasanaethodd am flynyddoedd lawer fel Llywydd Siambr Fasnach Abertawe, bu hefyd yn Cymrawd Sefydliad y Broceriaid Llongau Siartredig.[2]
Gyrfa Wleidyddol golygu
Aelod Senedd golygu
Cafodd Jenkins ethol i Senedd San Steffan yn etholiad cyffredinol 1922 fel Rhyddfrydwr Cenedlaethol i gynrychioli etholaeth Frycheiniog a Sir Faesyfed. Yn etholiad cyffredinol 1923 cafodd ei ethol yn ddiwrthwynebiad fel Rhyddfrydwr. Collodd y sedd yn etholiad cyffredinol 1924 i Walter D'Arcy Hall, yr ymgeisydd Ceidwadol. Yn ystod ei gyfnod yn y Senedd bu Jenkins yn gyfrannwr at drafodaethau yn ymwneud â chwestiynau diwydiannol a materion Cymreig.
Safodd fel ymgeisydd eto ym 1936 mewn isetholiad yn etholaeth Llanelli pan safodd fel ymgeisydd y Rhyddfrydwyr Cenedlaethol gyda chefnogaeth y Rhyddfrydwr a'r Ceidwadwyr. Collodd y frwydr i Jim Griffiths yr ymgeisydd Llafur.
Gwleidyddiaeth leol a gwasanaethau cyhoeddus golygu
Gwasanaethodd Jenkins fel aelod o Gyngor Bwrdeistref Abertawe rhwng 1927 a 1954 gan wasanaethu fel Faer y dref rhwng 1947 a 1949. Ym 1928 cafodd ei benodi'n Ynad Heddwch dros Sir Forgannwg a bu'n Gadeirydd ar Fainc Ynadon, Gŵyr
Bywyd cyhoeddus amgen golygu
Gwasanaethodd Jenkins mewn nifer o swyddi cyhoeddus gan gynnwys:
- Aelod o Lys y Llywodraethwyr a Chyngor Coleg y Brifysgol, Abertawe
- Llywydd Banc Cynilion De Orllewin Cymru
- Llywydd Cymdeithas Amaethyddol Frenhinol Cymru (1949)
- Llywydd Chenhadaeth Abertawe a Chanolbarth Cymru i Oedolion Mud a Byddar
- Llywydd Cymdeithas Cymru i'r Mud a'r Byddar
Anrhydeddau golygu
Urddwyd Jenkins yn farchog yn Anrhydeddau'r Flwyddyn Newydd 1938. Cafodd ei urddo yn Farchog Urdd Sant Ioan a Llywydd Urdd Sant Ioan yn nosbarth Abertawe. Ym 1933 fe'i urddwyd yn Farchog Dosbarth 1af Urdd Dannebrog (Denmarc); derbyniodd Groes Aur Urdd Brenhinol Sior I (Gwlad Groeg) ym 1938 ac Urdd Chevalier de la Légion d'Honneur (Ffrainc) ym 1949 [3]
Marwolaeth golygu
Bu farw yn Abertawe yn 90 mlwydd oed.
Cyfeiriadau golygu
- ↑ Y Bywgraffiadur JENKINS , Syr WILLIAM ALBERT ( 1878 - 1968 ) [1] adalwyd 22 Ionawr 2016
- ↑ "Sir William Jenkins." Times [London, England] 26 Oct. 1968: 12. The Times Digital Archive. Web. 22 Jan. 2016.[2]
- ↑ ‘JENKINS, Sir William (Albert)’, Who Was Who, A & C Black, an imprint of Bloomsbury Publishing plc, 1920–2016; online edn, Oxford University Press, 2014 ; online edn, April 2014 accessed 22 Jan 2016
| Senedd y Deyrnas Unedig | ||
|---|---|---|
| Rhagflaenydd: Sidney Robinson |
Aelod Seneddol Brycheiniog a Sir Faesyfed 1922 – 1923 |
Olynydd: Walter D'Arcy Hall |