Cynisca
tywysoges o Sparta (ganed tua 442 CC)
Tywysoges o Sparta a enillodd y ras gerbydau yn y Gemau Olympaidd yn 396 a 392 CC oedd Cynisca (440 – 389). I goffáu ei champ, cododd gerflun ohoni ei hun, ei cherbyd, a'i cheffylau yn Nheml Zeus yn Olympia. Codwyd hefyd gofeb gyda'r un arysgrif yn Sparta. Roedd buddugoliaeth Cynisca yn enghraifft brin o fenyw yn cystadlu yn erbyn dynion mewn gemau athletaidd, a chredir iddi gael effaith fawr ar ferched ar draws y byd Groegaidd.
| Cynisca | |
|---|---|
 | |
| Ganwyd | 440 CC  Sparta |
| Bu farw | 4 g CC Sparta |
| Dinasyddiaeth | Sparta |
| Galwedigaeth | mabolgampwr |
| Tad | Archidamos II |
| Mam | Eupolia |
| Llinach | Eurypontids |
| Gwobr/au | Pencampwr Olympaidd, tethrippon (cerbyd 4 ceffyl), Pencampwr Olympaidd, tethrippon (cerbyd 4 ceffyl) |
Roedd hi'n ferch i Archidamos II ac Eupolia.
Gwobrau golygu
Dyfarnwyd nifer o wobrau neu deitlau i Cynisca yn ystod ei hoes, gan gynnwys;