Dandin

Llenor a gramadegydd barddoniaeth yn yr iaith Sansgrit o India oedd Dandin (fl. tua 600). Credir ei fod yn frodor o Dde India ond ar wahân i hynny ni wyddys dim amdano.

Dandin
Ganwyd	6 g  South India
Galwedigaeth	bardd, llenor
Adnabyddus am	Kavyadarsha, Dashakumaracharita

Mae'n awdur dau waith pwysig yn hanes llenyddiaeth Sansgrit. Un o'r rhain yw'r Kavyadarsha ('Y Drych Barddonol', cyfansoddair o'r geiriau Sansgrit kavya 'barddoniaeth' ac adarsha 'drych'), sy'n gyfraniad pwysig i ddamcaniaethau barddol Sansgrit, tebyg i ramadegau'r beirdd yng Nghymru'r Oesoedd Canol.

Mae ei ail lyfr yn gadya (rhamant) dan y teitl Dasa-kumara-charita ('Anturiaethau'r Deg Tywysog'). Ystyrir hyn yn gampwaith am ei ddefnydd o'r iaith Sansgrit i greu rhyddiaith goeth, osgeiddig. Ond bernir y llyfr gan rai am ei gynnwys. Mae'n fath o nofel hir estynedig gyda nifer o is-benodau sy'n cynnwys nifer o chwedlau llên gwerin a straeon am hud a lledrith ac anturiaethau rhyfeddol. Mae'n dilyn anturiaethau deg tywysog Indiaidd ac mae'n ddrych i gymdeithas y llys yn yr hen India. Ceir nifer o ddarluniau o anturiaethau carwriaethol sy'n gadael dim byd i'r dychymyg gyda disgrifiadau manwl o garu yn ei holl amrywiaeth. I gyfleu hyn mae'r awdur yn defnyddio llu o fwyseiriau rhywiol ac iaith liwgar ac awgrymiadol. Nid yw hynny'n beth mor anghyffredin â hynny yn llenyddiaeth India, ond yr hyn sydd wedi ennyn beirniadaeth yw'r diffyg llwyr o unrhyw synnwyr moesol yn y gwaith.

Cyfieithiadau

• M.R. Kale (gol.), Daśakumāracarita of Dandin (New Delhi, 2003). Y testun Sansgrit a chyfieithiad Saesneg, gyda nodiadau. ISBN 8120801717
• Isabelle Onians (cyf.), What Ten Young Men Did (Gwasg Prifysgol Efrog Newydd/JJC Foundation, 2005. Y testun Sansgrit gyda chyfieithiad Saesneg. ISBN 0-8147-6206-9
• A. I. Ryder (cyf.), The Ten Princes (Dandin's Dasakumaracharita) (Chicago, 1927)

Cyfeiriadau

• Benjamin Walker, Hindu World: an encyclopedic survey of Hinduism, 2 gyfrol (Llundain, 1968; arg. newydd Delhi Newydd, 1995). Cyfrol I d.g. Dandin.