Monument Valley

dyffryn yr Colorado Plateau ar y ffin rhwng Arizona a Utah

Monument Valley (Nafacho: Tsé Bii' Ndzisgaii, sy'n golygu dyffryn y creigiau) yn rhanbarth o Lwyfandir Colorado a nodweddir gan glwstwr o gnyciau tywodfaen helaeth, y mwyaf yn cyrraedd 300m uwchben llawr y dyffryn.[1] Mae wedi ei leoli ar ffin Arizona a Utah, ger ardal y Pedair Cornel. Mae'r dyffryn yn gorwedd o fewn tiriogaeth Gwarchodfa Cenedl Nafacho a gellir ei gyrraedd o Briffordd 163 yr UD.

West Mitten Butte, East Mitten Butte, a Merrick Butte
Golygfa o Monument Valley yn Utah, yn edrych i'r de ar Lwybr 163 yr UD o 13 milltir (21 km) i'r gogledd o ffin Arizona - Utah

Mae Monument Valley wedi cael sylw mewn sawl math o gyfryngau ers y 1930au. Defnyddiodd y cyfarwyddwr John Ford y lleoliad ar gyfer nifer o'i ffilmiau mwyaf adnabyddus ac felly, yng ngeiriau'r beirniad Keith Phipps, "mae ei 5 milltir sgwar (13 km2) wedi diffinio'r hyn y mae degawdau o fynychwyr sinema yn meddwl amdano wrth ddychmygu Gorllewin America." [2]

Daearyddiaeth a daeareg

golygu
 
Monument Valley, sgowt Apache

Mae'r ardal yn rhan o Lwyfandir Colorado. Mae uchder llawr y dyffryn yn amrywio 1,500 i 1,800m uwch lefel y môr. Mae'r llawr i raddau helaeth yn garreg silt a ddyddodwyd gan yr afonydd troellog a gerfiodd y dyffryn. Daw lliw coch y dyffryn o haearn ocsid agored yn y garreg silt hindreuliedig. Mae'r creigiau tywyllach, llwydlas yn y dyffryn yn cael eu lliw o fanganîs ocsid.

Mae'r cnyciau wedi'u haenu'n glir, gyda thair prif haen. Yr haen isaf yw'r Organ Rock Shale, y canol yw Tywodfaen de Chelly, a'r haen uchaf yw Ffurfiant Moenkopi wedi'i gapio gan Glymfaen Shinarump a. Mae'r dyffryn yn cynnwys strwythurau cerrig mawr gan gynnwys yr enwog "Llygad yr Haul".

Twristiaeth

golygu
 
Monument Valley o lawr y dyffryn

Mae Monument Valley yn swyddogol yn ardal fawr sy'n cynnwys llawer o'r ardal o amgylch Parc Llwythol Nafacho Monument Valley, Cenedl Nafacho sy'n cyfateb i barc cenedlaethol. Mae Oljato, er enghraifft, hefyd yn yr ardal sydd wedi'i dynodi'n rhan o Monument Valley.

Gall ymwelwyr dalu ffi mynediad a gyrru trwy'r parc ar ffordd bridd 17 milltir (27 km), (taith 2-3 awr). Dim ond ar daith dywys y gellir cyrraedd rhannau o Monument Valley, fel Mystery Valley a Hunts Mesa.

Hinsawdd

golygu

Mae Monument Valley yn profi hinsawdd anial gyda gaeafau oer a hafau poeth. Er i'r hafau fod yn boeth, mae'r gwres yn cael ei dymheru gan uchder uchel y rhanbarth. Er bod y dyffryn yn profi 54 diwrnod yn flynyddol ar gyfartaledd yn uwch na 90 °F (32 °C), anaml y bydd uchafbwyntiau'r haf yn fwy na 100 °F (38 °C). Mae nosweithiau haf yn gyffyrddus o glaear, ac mae'r tymheredd yn gostwng yn gyflym ar ôl machlud yr haul. Mae'r gaeafau'n oer, ond mae uchafbwyntiau yn ystod y dydd fel arfer yn uwch na'r rhewbwynt. Hyd yn oed yn y gaeaf, tymereddau is na 0 °F (−18 °C) yn anghyffredin. Mae Monument Valley yn derbyn cwymp eira ysgafn yn y gaeaf o bryd i'w gilydd; fodd bynnag, fel rheol mae'n toddi o fewn diwrnod neu ddau.

Panoramâu

golygu
Golygfa panoramig o Monument Valley o John Ford's Point
Panorama wedi'i gymryd o'r Ganolfan Ymwelwyr, yn dangos cnyciau'r Menig
Panorama o Monument Valley yn y gaeaf
Y Totem Pole

Monument Valley yn y cyfryngau gweledol

golygu

Mae Monument Valley wedi cael sylw mewn nifer o gemau cyfrifiadur, mewn print, ac mewn ffilm, gan gynnwys ffilmiau Gorllewin Gwyllt a gyfarwyddwyd gan John Ford a ddylanwadodd ar farn cynulleidfaoedd o Orllewin America, megis: Stagecoach (1939), My Darling Clementine (1946), Fort Apache (1948), a She Wore a Yellow Ribbon (1949).[2][3] [4]

Cafodd llawer o ffilmiau mwy diweddar, gyda chyfarwyddwyr eraill, eu ffilmio hefyd yn Monument Valley, gan gynnwys Once Upon a Time in the West gan Sergio Leone (ym 1967), a The Lone Ranger gan Gore Verbinski . [5]


Cyfeiriadau

golygu
  1. Scheffel, Richard L.; Wernet, Susan J., gol. (1980). Natural Wonders of the World. Reader's Digest. tt. 255. ISBN 978-0-89577-087-5.
  2. 2.0 2.1 Phipps, Keith (November 17, 2009). "The Easy Rider Road Trip". Slate. Cyrchwyd December 16, 2012.
  3. Howze, William (September 2, 2011). "Ford's consistent use of popular imagery in Western and Non-Western films". The Influence of Western Painting and Genre Painting on the Films of John Ford (arg. Revised).
  4. Movshovitz, Howard (1984). "The Still Point: Women in the Westerns of John Ford". Frontiers: A Journal of Women Studies (University of Nebraska Press) 7: 68–72. doi:10.2307/3346245. JSTOR 3346245.
  5. "50 YEARS AGO, TWO ICONIC FILMS FEATURED MONUMENT VALLEY". 2017-06-05. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2024-03-07. Cyrchwyd 2020-03-01.

Darllen pellach

golygu

Dolenni allanol

golygu