Planhigion y Canoldir

Mae hinsawdd arbennig ym masn y Môr Canoldir. Mae yna lawer o feicrohinsoddau hefyd. Yn ogystal, mae yna llawer o wahanol fathau o bridd. Y canlyniad yw, bod llawer o'r planhigion yn endemig, hynny yw; dim ond i'w darganfod mewn un man.

Olewydden

Ym masn y Canoldir mae yna blanhigion sy;-

• ddim ond yn tyfu yn naturiol yn y Canoldir.
• neu, yn frodorion o'r Canoldir ond yn tyfu'n dda mewn lleoedd eraill hefyd.
• neu, wedi eu cyflwyno i'r Canoldir o leoedd eraill.

Y planhigion

Fe fydd y planhigion canlynol yn tyfu'n wyllt yn y prysgwydd (maquis), yn y chaparral ac wedi eu diwyllio yn y gerddi hefyd.

Gellir tyfu llawer o'r planhigion hyn yng Nghymru mewn tŷ gwydr. Fe fydd rhai yn tyfu'n iawn yn yr awyr agored mewn lle heulog, ond rhaid amddiffyn y rhan fwyaf ohonyn nhw yn erbyn y rhew.

Acesia (yn ne Ffrainc)

• Acacia dealbata : Acesia / Mimosa
• Acacia retinoides / Acacia floribunda : Mimosa pedwar tymor
• Acanthus mollis : Troed yr arth
• Agave americana : Agave
• Agave ferox
• Alianthus
• Prunus dulcis : Almon
• Aloe
• Anthyllis barba jovis : Barf Iau
• Arbutus unedo : Mefuswydden
• Arisarium vulgare
• Arundo donax : Cawrgorsen

Cawrgorsen (Arundo donax)

• Asparagus acutifolius : Merllys / Llysiau'r dyfrglwyf
• Bougainvillea
• Cactus
• Calluna vulgaris : Grug mêl / Grug ysgub
• Calycotome spinosa
• Campsis radicans / Bignonia radicans
• Carpobrotus edulis Ffigys Hottentot / Ffigys y môr
• Carpobrotus acinaciformis : Bysedd mam-yng-nghyfraith
• Castanea sativa : Castanwydden
• Celtis australis
• Centranthus ruber : Lili Ysbaen / Centranthus coch
• Ceratonia siliqua
• Cersis siliquastrum : Coeden Jiwdas
• Chamaerops humilis : Corbalmwydden
• Cistus : Rhosyn-y-graig
  • Cistus aldibus :- gotwmog
  • Cistus monspeliensis :- Montpellier
  • Cistus salviaefolius :- a deilen saets

Perllan orennau (yn ne Ffrainc)

• Citrus aurantium : Oren
• Citrus limonia : Lemon / Lemwn
• Citrus medica / limonium : Sitron
• Coriaria myrtifolia Coeden y barcwr
• Cotinus coggygria
• Crithmum maritimum: Ffenigl y môr
• Cycas revoluta
• Cupressus sempervirens : Cypreswydden
• Daphne gnidium
• Dahlia arborea (cynaniad DÂL-ia, peidiwch â drysu hwn gyda Dalea, cynaniad DEL-ia)
• Datura stramonium : Afal ddreiniog
• Diospyros kaki : Caci
• Ecballium elaterium : Cucumer asyn
• Erica arborea : Grugwydden
• Eriobotrya japonica
• Eucalyptus globulus
• Euphorbia dendroides
• Foeniculum vulgare : Ffenigl
• Ficus carica : Ffigysbren
• Glaucium flavum Pabi melyn gorniog
• Helichrysum stoechas : Blodyn tragwyddol
• Hibiscus rosa-sinensis : Rhosyn Tsieina
• Inula viscosa
• Ipomea purpurea
• Jasminium mesnyi / Jasminium primulinum
• Juniperus communis
• Juniperus oxycedrus
• Lantana camara
• Laurus nobilis : Llawryfen
• Lavandula stoechas / Lafant
• Lobularia maritima / Alyssum maritimum

Pinwydd ymbarél (yn Andalucía, Spaen)

• Magnolia grandiflora : Magnolia
• Medicago arborea
• Myrtus communis : Myrtwydd
• Nerium oleander : Rhoswydden
• Olea europaea : Olewydden
• Opuntia
• Oxalis floribunda / Oxalis articulata
• Oxalis pes-caprae / Oxalis cenua
• Paliurus spina christi : Draenen Crist
• Passiflora coerulea
• Phillyrea augustifolia
• Phoenix canariensis
• Phoenix dactylifera : Palmwydden ddatys

  

  Palmwydd ddatys (ar ynys Djerba)

• Phormium tenax : Llin Seland Newydd
• Phytolacca americana
• Pinus halepensis : Pinwydden Halab / Pinwydden Aleppo
• Pinus pinea : Pinwydden ymbarél
• Pinus pineaster : Pinwydden y môr
• Pistacia lentiscus
• Pistacia terebinthus
• Pittosporum tobira
• Plumbago capensis : Plwmbago
• Punica granatum : Pomgranad / Grawnafal
• Pyracantha : Draenen dân
• Quercus ilex : Prinwydden / Derwen fythwyrdd

  

  Prinwydden (yn Sbaen)

• Quercus suber : Derwen gorcyn
• Ricinus communis Planhigyn oel castor
• Robinia pseudoacacia Acesia ffug
• Rosmarinus officinalis : Rhos Mair / Rhosmari
• Ruscus aculeatus : Banadl pigog / Celyn Mair
• Santolina chamaecyparissus : Cypres y ddaear / Cotwm lafant
• Satureia montana : Sawr y gaeaf
• Senecio bicolor / Cineraria
• Schinus molle : Ffug blanhigyn bupur
• Smilax aspera : Miaren werdd / Sarsaparilla Ewrop
• Spartium junceum
• Strelitzia reginae : Aderyn yr ynysoedd
• Teucrium fruticans
• Thymelaea hirsuta

Derwen gorcyn (ym Mhortiwgal)

• Thymus vulgaris : Teim
• Trachycarpus fortunei / Chamaerops excelsa
• Viburnum tinus
• Zizyphus jujuba / Zizyphus vulgaris : Datys tsieina