Mae Sant Kilda (Gaeleg yr Alban: Hiort) yn gasgliad o ynysoedd yn Ynysoedd Allanol Heledd oddi ar arfordir gogledd-orllewinol yr Alban. Hwy sy'n gorwedd bellaf i'r gorllewin o holl ynysoedd yr Alban. Hirta yw'r ynys fwyaf. Maent yn awr yn eiddo i Ymddiriedolaeth Genedlaethol yr Alban wedi i Ardalydd Bute eu gadael i'r corff yma yn ei ewyllys yn 1956. Nid oes gwybodaeth ar gael am unrhyw sant o'r enw "Kilda", ac mae ansicrwydd am darddiad yr enw.

Sant Kilda
Mathynysfor Edit this on Wikidata
PoblogaethEdit this on Wikidata
Daearyddiaeth
SirYnysoedd Allanol Heledd Edit this on Wikidata
GwladBaner Yr Alban Yr Alban
Arwynebedd8.546 km² Edit this on Wikidata
Uwch y môr430 metr Edit this on Wikidata
GerllawCefnfor yr Iwerydd Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau57.815°N 8.5875°W Edit this on Wikidata
Rheolir ganYmddiriedolaeth Genedlaethol yr Alban Edit this on Wikidata
Map
PerchnogaethYmddiriedolaeth Genedlaethol yr Alban Edit this on Wikidata
Statws treftadaethSafle Treftadaeth y Byd Edit this on Wikidata
Manylion

Yn y cyfnod hanesyddol, ni chredir i'r boblogaeth erioed fod yn fwy na 180. Gadawodd y trigolion olaf yr ynysoedd yn 1930. Mae'r ynysoedd yn nodedig am y nifer fawr o adar y môr sy'n nythu yno, er enghraifft mae tua 40,000 o barau o'r Hugan yn nythu ar ynys Boreray. Pan oedd pobl yn byw ar Sant Kilda, roedd Huganod ieuanc ac adar drycin y graig yn rhan bwysig o'u bwyd. Mae ynys Soaigh hefyd yn enwod am ei defaid cynhenid, Defaid Soaigh. Rhoddwyd yr ynysoedd statws Safle Treftadaeth y Byd gan UNESCO yn 1986.[1]

Stryd a thai adfeiliedig ar Hirta

Llyfryddiaeth

golygu
  • Baxter, Colin, a Jim Crumley, St Kilda: A Portrait of Britain's Remotest Island Landscape (Biggar: Colin Baxter Photography, 1988)
  • Steel, Tom, The Life and Death of St. Kilda (Llundain: Fontana, 1988)

Cyfeiriadau

golygu
  1. "St Kilda". UNESCO World Heritage Centre. UNESCO. Cyrchwyd 1 Mehefin 2019.