Siracusa

Dinas ar ynys Sisili yn yr Eidal yw Siracusa (Sisilieg Sarausa, Groeg Συρακοῦσαι, Lladin Syracusae, Ffrangeg a Saesneg Syracuse). Saif ar arfordir dwyreiniol Sicilia, ac roedd y boblogaeth yn 118,385 yng nghyfrifiad 2011.

Siracusa

Math	cymuned yn yr Eidal, dinas, dinas fawr
It-Siracusa.ogg
Poblogaeth	121,171
Sefydlwyd	733 CC
Pennaeth llywodraeth	Francesco Italia
Cylchfa amser	UTC+01:00, UTC+2
Gefeilldref/i	Bwrdeistref Stockholm, Corinth, Erchie, Perugia
Nawddsant	Lleucu
Iaith/Ieithoedd   swyddogol	Eidaleg
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynol	Syracuse and the Rocky Necropolis of Pantalica, Libero consorzio comunale di Siracusa
Sir	Libero consorzio comunale di Siracusa, Sicilia
Gwlad	Yr Eidal
Arwynebedd	207.78 km²
Uwch y môr	17 ±1 metr
Yn ffinio gyda	Avola, Melilli, Noto, Priolo Gargallo, Solarino, Canicattini Bagni, Floridia, Palazzolo Acreide
Cyfesurynnau	37.0692°N 15.2875°E
Cod post	96100
Pennaeth y Llywodraeth	Francesco Italia
Ffeiliau perthnasol ar Comin
[golygwch ar Wicidata]

Eglwys gadeiriol Siracusa

Sefydlwyd Siracusa yn 734 neu 733 CC gan Roegiaid o ddinasoedd Corinth a Tenea, dan arweiniad yr oecist (gwladychwr) Archias, a'i galwodd yn Sirako, gan gyfeirio at gors gyfagos. Tyfodd y ddinas i fod yn un o'r dinasoedd Groegaidd mwyaf grymus yn unman o gwmpas Môr y Canoldir.

Daeth y ddinas yn gyfoethog iawn mewn cynghrair a Gweriniaeth Rhufain yn ystod teyrnasiad Hiero II o 275 CC ymlaen. Wedi marwolaeth Hiero yn 215 CC, trodd ei olynydd Hieronymus yn erbyn Rhufain, a chipiwyd y ddinas gan y Rhufeiniaid dan Marcus Claudius Marcellus yn 212 CC. Lladdwyd dinesydd enwocaf Siracusa, y gwyddonydd a mathemategydd Archimedes, pan gipiwyd y ddinas.

Theatr Roegaidd Siracusa.

Siracusa oedd prifddinas yr ynys yn y cyfnod Rhufeinig. Bu dan reolaeth y Fandaliaid am gyfnod, cyn i'r cadfridog Belisarius ei chipio i'r Ymerodraeth Fysantaidd ar 31 Rhagfyr 535). O 663 hyd 668 roedd yr ymerawdwr Constans II yn teyrnasu o Siracusa. Cipiwyd y ddinas gan y Mwslimiaid yn 878, ac yn y cyfnod dilynol daeth Palermo yn brifddinas yr ynys yn lle Siracusa.

Yn 2005 daeth hen ganol y ddinas yn Safle Treftadaeth y Byd.