1853 yng Nghymru

Mae'r erthygl hon yn sôn am arwyddocâd arbennig y flwyddyn 1853 i Gymru a'i phobl.

Deiliaid golygu

23 Ionawr - Mae chwe aelod o griw bad achub y Rhyl yn cael eu boddi pan fydd cwch yn troi drosodd.^[1]
11 Tachwedd - Rhoddir cymeradwyaeth i agor llinell Rheilffordd Dyffryn-nedd o Gelli Tarw i Merthyr Tudful, a ohiriwyd ar sail diogelwch.^[2]
dyddiad anhysbys
- Mae David Williams (Alaw Goch) yn agor pwll glo newydd yng Nghwmdâr.
- Mae John Williams (Ab Ithel) yn ffraeo gyda'i ffrind a'i gyd-olygydd Harry Longueville Jones, ac yn ymddiswyddo fel golygydd Archaeologia Cambrensis.
- Cyhoeddir dau gyfieithiad o Uncle Tom's Cabin : Caban F'Ewyrth Twm gan Hugh Williams (Cadfan) a (fersiwn gryno) Crynodeb o Gaban 'Newyrth Tom gan Thomas Levi neu William Williams o dan y ffugenw Y Lefiad.^[3]
- Penodwyd William Roberts (Nefydd) yn asiant De Cymru ar gyfer Cymdeithas Ysgolion Brutanaidd a Thramor.
- Daw Hugh Owen yn Brif Glerc Comisiwn Cyfraith y Tlodion.^[4]
- Mae Robert Fulke Greville yr ieuengaf yn dychwelyd i'w ystâd deuluol yn Aberdaugleddau.

Cerflyn o John Ardalydd Bute gan John Evan Thomas. Sgwar Callaghan, Caerdydd.

William Thomas (Islwyn) yn ennill ei wobr eisteddfod fawr gyntaf yng Nghefn-Coed-y-Cymer.

B. B. Woodward - The History of Wales^[5]
W. Downing Evans — The Gwyddonwyson Wreath
John Mills (Ieuan Glan Alarch) — British Jews
Richard Williams Morgan — Raymonde de Monthault, The Lord Marcher
Thomas Rowland — Welsh Grammar
William Spurrell — English-Welsh Dictionary
Isaac Williams — Sermons on the Epistles and Gospels for the Sundays and Holy Days
Benjamin Thomas Williams — Desirableness of a University for Wales

John Evan Thomas - John, Ardalydd Bute - cerflun o'r Ardalydd yn cael ei gastio mewn efydd a'i osod yng Nghaerdydd

Cochfarf

9 Mawrth — Edward Thomas (Cochfarf), gwleidydd lleol, ceidwad y cledd (fu farw 1912)
20 Awst - Charles Lewis, chwaraewr rygbi (fu farw 1923)
26 Medi - Godfrey Darbishire, Chwaraewr rygbi rhyngwladol dros Gymru (fu farw 1889)
27 medi — William Pari Huws, gweinidog a bardd (fu farw 1936)

↑ British Association for the Advancement of Science. Meeting (1858). Report of the Annual Meeting. Office of the British Association. t. 323.
↑ Reports from Commissioners, Vol. XXXVIII, Railways, Woods and Forests, Local Acts. 1854. t. 68.
↑ yn debyg o fod gan Thomas Levi: gweler Journal of the Welsh Bibliographical Society, Cyf. 2, Rhif. 3 Rhagfyr 1918, tud. 115.
↑ Bwletin Y Bwrdd Gwybodau Celtaidd. Gwasg Prifysgol Cymru. 1966. t. 166.
↑ Manylion y llyfr yng Nghatalog yr Hathi Trust

gw • sg • go

Rhestrau'r 19eg Ganrif yng Nghymru