Baner Cirgistan

Baner Cirgistan
Enghraifft o'r canlynol	baner cenedlaethol
Lliw/iau	coch, melyn
Dechrau/Sefydlu	3 Mawrth 1992
	Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Cafodd baner Cirgistan ei chomisiynu'n swyddogol ar 3 Mawrth 1992.^[1] Mae'r faner yn dangos lôn goch sengl gyda haul euraid arddulliedig yn y canol. Meddianwyd Cirgistan gan Ymerodraeth Rwsia yn 1876 bu yna'n werinaieth o fewn yr Undeb Sofietaidd nes iddi ennill ei hannibyniaeth yn 1991. Lleolir Cirgistan yng nghanolbarth Asia.

Symbolaeth golygu

Mae cefndir coch y faner yn cynrychioli dewrder, mae'r haul yn cynrychioli heddwch a ffyniant, ac mae'r tunduk ('iwrt' Cirgis))yn cynrychioli cartref y teulu neu, drwy estyniad, y bydysawd.^[2] Yn ôl dehongliadau poblogaidd,^[3] mae 40 pelydr yr haul yn cynrychioli 40 llwyth Cirgiz yn eu undod yn erbyn y Mongols gan yr arwr epig Manas. Yn wir, ystyrir bod y gair Cirgis yn dod o'r gair Twrcig ('Turkic') am "pedwar deg". Golygda Cigiz "rydym yn bedwar deg".

Dyluniad golygu

Yn ôl dyfarniad y wladwriaeth, "Dylai baner genedlaethol Gweriniaeth Cirgis a'i delwedd, waeth beth fo'u maint, gyfateb yn union i liw a delweddau sgematig safon Baner Genedlaethol Gweriniaeth Kyrgyz. Dylai lliwiau Baner y Wladwriaeth Gweriniaeth Kyrgyz gyd-fynd â'r lliwiau a nodir ym manyleb dechnegol Baner y Wladwriaeth Gweriniaeth Cirgis."^[4].

Lliwiau Safonol y Faner ^[4]
Цвет	PANTONE	CMYK	RGB	HEX
Coch	PANTONE 1788 C	0-100-100-0	255-0-0	#ff0000
Melyn	PANTONE Yellow C	0-0-100-0	255-255-0	#ffff00

Hanes golygu

Y nen tu fewn i Tündük ('iwrt' Cirgis) sail dyluniad yr haul yn y faner

Ers yr Oes Efydd, roedd gan Cyrgyzstan lawer o faneri. Gyda sefydlu'r Chanad Kokand (teyrnas a fodolau rhwng 1709–1876, yn Nyffryn Fergana,sy'n rhan bellach yn rhan o diriogaeth Cirgistan), derbyniodd y llwyth ei gwladwriaeth ei hun nes cael ei goresgyn gan Rwsia ym 1876.

Ymhlith y Rwsiaid, ffurfiodd ardal Cirgistan, ynghyd â chanolbarth Asiaidd Kanates, y "General Government Turkestan", a arweiniodd at faner wedi'i hysbrydoli gan Otomaniaid. Roedd y faner hon, ymhlith pethau eraill, yn arddangos lleuad cilgant a seren yn dangos bod y boblogaeth Turkestan yn tarddu o bobl Twrceg yn bennaf.

Yn ystod Gwrthryfel Canolbarth Asia yn 1916, disgrifir bod y gwrthryfelwyr Cirgis yn chwifio baneri gwyn wrth ymosod ar Prebechakenska.^[5]

Gyda chwymp yr Ymerodraeth Rwsia ym 1917, enillodd y Kanat hwn annibyniaeth ynghyd â baner newydd, a ddylanwadwyd yn gryf hefyd gan y Twrciaid: dau orbit llorweddol mewn coch a glas gyda lleuad gwyn a seren gwyn arni. Yn y faner hon, roedd y ddau liw yn sefyll ar gyfer cymysgu'r Mongoliaid a'r Twrciaid fel cyd-etifeddion yr hen Kara-Kyrgyzstan.

Gyda sefydlu'r Undeb Sofietaidd, ffurfiodd Cirgistan ran o'r "Weriniaeth Sosialaidd Sosialaidd Awtomataidd Turkestan" (OSRC) "yr oedd ei faner yn plethu brethyn coch y comiwnyddion gyda'r ongl darian gydag ymyl gwyn yn cuddio a llythyrau'r wlad mewn sgript Arabeg tu mewn.

Ar ôl diddymu Turkestan OSRC (1924), sefydlwyd Kyrgyz OSSR fel rhan o Rwsia gyda Kazakhstan i'r gogledd. Mae baner y OSRC hwn wedi dod yn un o dalaith Rwsia Turkestan, a gafodd ddylanwad hefyd ar faner Kazakhstan.

Yn 1936, sefydlwyd Kyrgyz OSSR ymreolaethol. Roedd y faner hon, a dderbyniwyd ar 31 Mawrth 1937, yn faner syml goch yn yr arddull gomiwnyddol, gyda'r enw gwlad yn Cirgiseg a Rwsieg arno (КЫРЫЗЫЗ ССР (Cyrzz SSR) a КИРГИЗСКАЯ ССР (Kyrgyzstan SSR).

Ar 22 Ragfyr 1952, sefydlwyd fersiwn o'r faner Sofietaidd yn cynnwys trac glas yng nghanol y faner gyda thrac gwyn tenau yn y canol: roedd y glas yn sefyll dros y bobl Cirgis a'r gwyn ar gyfer yr eira wedi'i gapio mynyddoedd y wlad. Yn y gornel darian roedd morthwyl a seren goch a choch.

Baneri Eraill golygu

Baneri Hanesyddol golygu

Baner Chanad ("Kanate") Kokand, 1709 - 1876
Baner Chanad Kokand tan 1876
Baner Chanad Kokand, 1917 tan 1918
Baner Turkestan SSR, 1919 - 1924
Baner Cirgisia SSR, 1937 - 1940
Baner Cirgisa SSR, 1940–1952
Baner Cirgisia SSR, tan 1952
Baner drawsnewid Cirgisia 1991 cyn mabwysiadu'r faner gyfredol

Baneri Cyfredol Eraill golygu

Ystondord Arlywydd Cirgistan

Baneri Rhanbarthol golygu

Mae gan pob rhanbarth o Cirgistan (областы, oblasty neu облусу, oblusu) ei baner ei hun. Mae nifer ohonynt yn ymgorffori elfen o'r faner genedlaethol.