Boncyff Nadolig

Boncyff a losgir ar Noswyl Nadolig fel traddodiad yng ngogledd Ewrop yw'r boncyff Nadolig neu'r cyff Nadolig, neu ynghynt y Blocyn Gwyliau.

Boncyff Nadolig

Darluniad o halio'r boncyff Nadolig yng nghanol y 19g.
Enghraifft o'r canlynol	traddodiad Nadoligaidd
Math	Boncyff
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Tarddodd yr arfer yn yr hen wledydd Germanaidd, fel rhan bwysig o ŵyl yr Yule i nodi heuldro'r gaeaf. Câi'r boncyff mwyaf ei lusgo i'r llanerch neu gyrion y coedwig, ac ymgynnulla'r gymuned o gwmpas y tân ar gyfer gwledd. Hon oedd noson hiraf y flwyddyn, felly dewisid boncyff mawr i gael mwy o olau a gwres, a chynhelid gwledd i ddathlu bod y gwanwyn yn nesáu. Yn sgil dyfodiad Cristnogaeth i ogledd Ewrop, cafodd yr Yule a'i draddodiadau, gan gynnwys llosgi'r boncyff, eu hailddehongli'n rhan o wyliau'r Nadolig. Dros amser, datblygodd draddodiadau ac enwau lleol ar y boncyff wrth i'r arfer barhau yng Ngwledydd Prydain, yr Almaen a Llychlyn. Yn gyffredinol, daeth llosgi'r boncyff yn achlysur i'r teulu ar yr aelwyd yn hytrach na'r holl gymuned. Arferid cadw'r boncyff yn llosgi yn y lle tân hyd Nos Ystwyll. Yng nghefn gwlad Cymru, cafodd lludw'r boncyff ei gasglu ar ddiwedd adeg y Nadolig a'i roi ar y cae er mwyn sicrhau cynhaeaf ffrwythlon i ddod.

Mae'n debyg bod y boncyff Nadolig ar drengi, gan fod mwy a mwy o Ewropeaid yn cael gwared â'r lle tân o'r tŷ. Goroesir delw'r boncyff gan deisen y boncyff Nadolig, rhôl sbwnj siocled a gaiff ei haddurno gyda siwgr eisin i edrych yn debyg i foncyff yn yr eira.

Ceir defodau Nadoligaidd tebyg yng ngwledydd y Balcanau, y ffagod onennaidd yn Ne-orllewin Lloegr, Festa del Ceppo (Gŵyl y Boncyff) ym mryniau Tysgani, a thraddodiad yng Nghatalwnia o roi boncyff mewn blanced a'i drin fel baban.