Ceredig ap Cunedda
brenin Cymru
Yn ôl traddodiad, un o naw mab Cunedda, a ddaeth i ogledd Cymru o'r Hen Ogledd, a sefydlydd Teyrnas Ceredigion oedd Ceredig ap Cunedda (fl. o gwmpas canol y 5g).
| Ceredig ap Cunedda | |
|---|---|
_Ceredig.jpg) | |
| Ganwyd | 424, 420  Gododdin |
| Bu farw | 453 |
| Dinasyddiaeth |  Cymru |
| Tad | Cunedda |
| Priod | Meleri ach Brychan |
| Plant | Iusay ap Ceredig, Sant ap Ceredig, Carranog, Ithel ap Ceredig |
Hanes a thraddodiad golygu
Credir fod ei dad Cunedda wedi mudo gyda'i ddilynwyr o'r Hen Ogledd i ogledd Cymru tua'r flwyddyn 440 OC. Fel gweddill ei deulu, hannodd Ceredig o ardal Manaw Gododdin. Sefydlodd Cunedda Deyrnas Gwynedd a roddodd dir i'w feibion ar ôl gyrru allan y Gwyddelod. Daeth y wlad a adnabyddir fel Ceredigion i ran Ceredig, yn ôl yr hanes, ond mae haneswyr diweddar yn amau dilysrwydd y traddodiad hwnnw gan fod hanes cynnar Cymru yn frith o chwedlau tebyg a luniwyd i esbonio enwau lleoedd.
Os gwir yr hanes, roedd gan Ceredig wyth o frodyr, sef:
- Einion Yrth, sefydlydd Caereinion ym Mhowys
- Rhufon, sefydlydd Rhufoniog
- Dunod, sedfydlydd Dunoding
- Aflog, sefydlydd Aflogion yn Llŷn
- Dogmael, sefydlydd Dogfeiling
- Edern, sefydlydd Edeirnion
- Typiawn/Tybion, tad Meirion, sefydlydd Meirionnydd.
| Mae gan Wicidestun destun sy'n berthnasol i'r erthygl hon: |