Chwiplys Woods

rhywogaeth o fyd planhigion: un o lysiau’r afu
Chwiplys Woods
Mastigophora woodsii
Statws cadwraeth
Dosbarthiad gwyddonol
Teyrnas: Plantae
Rhaniad: Marchantiophyta
Dosbarth: Jungermanniopsida
Urdd: Jungermanniales
Teulu: Mastigophoraceae
Genws: Mastigophora
Rhywogaeth: M. woodsii
Enw deuenwol
Mastigophora woodsii

Math o blanhigyn, di-flodau, ac un o lysiau'r afu yw Chwiplys Woods (enw gwyddonol: Mastigophora woodsii; enw Saesneg: Woods’ whipwort). O ran tacson, mae'n perthyn i urdd y Jungermanniales, o fewn y dosbarth Jungermanniopsida.

Nid yw’r rhywogaeth hon i’w chanfod yng Nghymru na Lloegr, ond fe'i ceir ar arfordiroedd gorlewinol Iwerddon a'r Alban.

Llysiau'r afu golygu

Planhigion anflodeuol bach o'r rhaniad Marchantiophyta yw llysiau'r afu. Defnyddir y term "lysiau'r afu" am un planhigyn, neu lawer. Erbyn 2019 roedd tua 6,000 o rywogaethau wedi cael eu hadnabod gan naturiaethwyr.[1] Fe'u ceir ledled y byd, mewn lleoedd llaith gan amlaf. Mae gan lawer ohonynt goesyn a dail ac maent yn debyg i fwsoglau o ran golwg.

Mae rhai rhywogaethau i'w cael yng Nghymru; gweler y categori yma.

Rhywogaeth gadarn, ganghennog sy'n ffurfio matiau rhydd gyda rhywogaethau deiliog eraill o lysiau'r afu, sy'n aml yn goch neu felynfrown, ac weithiau, ond yn anaml, yn wyrdd. Mae'r prif goesyn wedi'i orchuddio â dail deulabed sy'n gorgyffwrdd, ac sy'n 1–2 mm o hyd.

  Safonwyd yr enw Chwiplys Woods gan un o brosiectau  . Mae cronfeydd data Llên Natur (un o brosiectau Cymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agored CC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adran Bywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.

Cyfeiriadau golygu

  1. Raven, Peter H.; Ray F. Evert & Susan E. Eichhorn (1999) Biology of Plants, W. H. Freeman, Efrog Newydd.