Datganiad Rio ar yr Amgylchedd a Datblygu

Roedd Datganiad Rio ar yr Amgylchedd a Datblygiad, sy'n aml yn cael ei fyrhau i Ddatganiad Rio, yn ddogfen fer a gynhyrchwyd yng Nghynhadledd y Cenhedloedd Unedig ar yr Amgylchedd a Datblygiad (UNCED) 1992, a elwir yn anffurfiol yn Uwchgynhadledd y Ddaear. Roedd Datganiad Rio'n cynnwys 27 egwyddor a fwriadwyd i arwain gwledydd i ddatblygu mewn modd cynaliadwy yn y dyfodol. Fe'i llofnodwyd gan dros 175 o wledydd.

Datganiad Rio ar yr Amgylchedd a Datblygu

Enghraifft o'r canlynol	cytundeb

Hanes

Cynhaliwyd Cynhadledd Rio, a fabwysiadodd y Datganiad, rhwng 3 a 14 Mehefin 1992. Yn dilyn hynny, cyfarfu'r gymuned ryngwladol ddwywaith i asesu'r cynnydd a wnaed wrth weithredu egwyddorion y ddogfen; yn gyntaf yn Ninas Efrog Newydd yn 1997 yn ystod Sesiwn Cynulliad Cyffredinol y Cenhedloedd Unedig, ac yna yn Johannesburg yn 2002. Er bod y ddogfen wedi helpu i godi ymwybyddiaeth amgylcheddol, roedd tystiolaeth o 2007 yn awgrymu nad oedd llawer o nodau amgylcheddol y ddogfen wedi'u cyflawni bryd hynny.

Cynnwys

Gan gyfeirio at "natur annatod a rhyngddibynnol y Ddaear, "ein cartref", nododd Datganiad Rio 27 egwyddor sylfaenol. Mae'r egwyddor gyntaf yn nodi bod datblygu cynaliadwy yn ymwneud yn bennaf â bodau dynol, sydd â'r hawl i fyw bywydau iach a chynhyrchiol mewn cytgord â natur. Mae Erthygl 11 yn creu disgwyliad y bydd gwladwriaethau'n creu deddfwriaeth amgylcheddol. Mae erthyglau pellach yn cynnwys fformiwleiddio’r egwyddor o ragofal, y dylid ei “gymhwyso’n eang gan wladwriaethau yn unol â’u galluoedd” (egwyddor 15), a’r egwyddor mai’r llygrwr sy’n talu, yr anogir gwladwriaethau i’w mabwysiadu lle bo hynny er budd y cyhoedd ac ni fydd yn ystumio masnach a buddsoddiad rhyngwladol (egwyddor 16). Mae'r egwyddor olaf yn gwahodd cyflawni'r egwyddorion eraill mewn ysbryd didwyll.