Llyfr

cyfrwng ar gyfer cofnodi gwybodaeth ar ffurf ysgrifennu neu ddelweddau

Fel arfer, mae llyfr yn golygu testun wedi ei sgrifennu neu ei argraffu ar bapur sydd wedi ei rwymo mewn clawr. Ers rhai blynyddoedd mae e-lyfrau ar gael, sef llyfrau ar ffurf meddalwedd y gellir eu darllen gan beiriant arbennig. Daw'r enw Cymraeg "llyfr" o'r Lladin "liber".[1]

Geiriadur Lladin
Llyfrau Siapaneaidd traddodiadol (19eg ganrif)

Sgrifennwyd y "llyfrau" cyntaf ar glai, papurfrwyn neu femrwn. Cyn dyfeisio'r wasg argraffu, roedd pob llyfr yn llawysgrif a felly yn gostus iawn i'w gynhyrchu ac fel arfer wedi eu hysgrifennu gan fynachod. O ganlyniad, dim ond eglwysi, prifysgolion a phobl cyfoethog oedd yn berchen ar lyfrau. Un o lawysgrifau hynaf Cymru i oroesi yw Llyfr Du Caerfyrddin (12g).

Dyfeisiwyd y wasg argraffu gyntaf yn y Dwyrain Pell ganrifoedd cyn i Ewrop ei dyfeisio. Y llyfr argraffedig hynaf yw'r Swtra Diemwnt. Roedd rhaid cerfio'r dudalen cyfan ar astedd bren, a oedd yn waith caled iawn. Pi Sheng a ddefnyddiodd llythrennau symudol gyntaf tua 1045 yn Tsieina, ond does dim un o'r llyfrau a argraffodd wedi goroesi.

Yn Ewrop, dyfeisiwyd yr argraffwasg gyntaf gan Johannes Gutenberg (tua 1450). O ganlyniad, roedd llyfrau yn rhatach nac erioed ac o ganlyniad roedd yn haws dosbarthu gwybodaeth.

Mathau o lyfrau

golygu

Gweler hefyd

golygu

Ffynonellau

golygu
  1. Lewis, Henry. 1943. Yr Elfen Ladin Yn Yr Iaith Gymraeg. Caerdydd: Gwasg Prifysgol Cymru, t.41
 
Comin Wikimedia
Mae gan Gomin Wikimedia
gyfryngau sy'n berthnasol i:
Chwiliwch am llyfr
yn Wiciadur.