Tal y Fan

mynydd (610m) ym Mwrdeistref Sirol Conwy
(Ailgyfeiriad o Tal-y-fan)

Tal y Fan neu Tal-y-fan yw'r copa mwyaf gogleddol o'r Carneddau, wedi ei wahanu oddi wrth Drum gan Fwlch y Ddeufaen. Saif ychydig i'r de o Benmaenmawr ac ar ffin y gymuned honno ar yr arfordir ac i'r gorllewin o rannau isaf Dyffryn Conwy. Foel Lwyd yw'r copa fymryn yn is i'r gorllewin o'r prif gopa. Rhwng Tal y Fan a'r bryniau îs ger Penmaenmawr ceir rhosdir corslyd eang gyda afon Gyrrach, sy'n tarddu ar Tal y Fan, yn rhedeg drosto.

Tal y Fan
Mathmynydd, copa Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
SirConwy Edit this on Wikidata
GwladBaner Cymru Cymru
Uwch y môr610 metr Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau53.2352°N 3.9058°W Edit this on Wikidata
Cod OSSH7293972651 Edit this on Wikidata
Manylion
Amlygrwydd189.6 metr Edit this on Wikidata
Rhiant gopaCarnedd Llywelyn Edit this on Wikidata
Cadwyn fynyddEryri Edit this on Wikidata
Map

Ceir nifer o olion cynhanesyddol ar ei lethrau isaf, yn arbennig o gwmpas Bwlch y Ddeufaen, lle roedd y ffordd Rufeinig yn dilyn llwybr ffordd lawer hŷn, o Oes yr Efydd. Yn eu plith y mae cromlech Maen y Bardd, ar lethrau deheuol Tal y Fan.

Islaw llethrau dwyreiniol Tal y Fan ceir eglwys hynafol Llangelynin ("yr Hen Eglwys" ar lafar).

Gellir dringo Tal y Fan o sawl cyfeiriad. Y llwybr hawsaf yw hwnnw sy'n cychwyn o ben y lôn ym Mwlch y Ddeufaen. Gellir cyrraedd y copa o gyfeiriad Bwlch Sychnant, eglwys Llangelynin, Rowen, Penmaenmawr neu Lanfairfechan yn ogystal.

Mae llethrau gogleddol Tal y Fan a'r rhosdir uchel rhyngddo a bryniau Penmaenmawr yn lle da i weld merlod mynydd Cymreig.