Tanwg
sant Cymreig o'r 6g
Sant Cymreig oedd Tanwg (fl. 6g), a oedd yn fab i Ithael Hael, a ffoes o Lydaw i Gymru gydag Emyr Llydaw yn ôl traddodiad.[1] Dethlir ei Ŵyl Mabsant ar 10 Hydref.
| Tanwg | |
|---|---|
 | |
| Ganwyd | Ynys Môn  |
| Dinasyddiaeth |  Cymru |
| Galwedigaeth | mynach |
| Blodeuodd | 6 g |
| Cysylltir gyda | Emyr Llydaw |
| Dydd gŵyl | 10 Hydref |
| Tad | Ithel Hael |
Hanes a thraddodiad golygu
Ychydig iawn a wyddys am y sant ei hun. Dywedir ei fod wedi astudio yng nghlas enwog Ynys Enlli. Roedd yn frawd i ddau sant arall, Gredifael (Penmynydd) a Fflewyn (a gysylltir â Llanrhuddlad ym Môn). Mae rhai achau yn ei wneud yn frawd i'r seintiau Tecwyn, Tegai, Trillo, Twrog, Baglan a Llechid yn ogystal. Dywedir fod Tanwg wedi dod i'r ardal yng nghwmni'r sant Cadfan, a sefydlodd clas Tywyn.[1]
Sefydlodd Llandanwg yn Ardudwy, Gwynedd. Ar un adeg roedd eglwysi Harlech a Llanbedr yn gysegredig iddo hefyd.[1]