Alexander III, tsar Rwsia
teyrn, casglwr celf (1845-1894)
Tsar Rwsia o 2 Mawrth/14 Mawrth 1881 tan ei farwolaeth 20 Hydref/1 Tachwedd 1894 oedd Alecsandr III o Rwsia (Alexander Alexandrofits, Rwsieg Александр III Александрович) (26 Chwefror/10 Mawrth 1845 yn St Petersburg - 20 Hydref/1 Tachwedd 1894 yn Livadia yn y Crimea). Roedd yn aelod o Dŷ Romanof.
| Alexander III, tsar Rwsia | |
|---|---|
 | |
| Ganwyd | Александр Александрович  26 Chwefror 1845 (yn y Calendr Iwliaidd) Anichkov Palace |
| Bu farw | 20 Hydref 1894 (yn y Calendr Iwliaidd) o llid yr arennau Livadia Palace |
| Man preswyl | St Petersburg |
| Dinasyddiaeth | Ymerodraeth Rwsia |
| Galwedigaeth | teyrn, casglwr celf |
| Swydd | Emperor of all the Russias, Brenin Gwlad Pwyl, Archddug y Ffindir, member of the State Council of the Russian Empire, Head of the House of Romanov |
| Tad | Alecsander II |
| Mam | Marie o Hesse-Darmstadt |
| Priod | Maria Feodorovna |
| Plant | Niclas II, tsar Rwsia, Alexander Alexandrovich o Rwsia, George Alexandrovich o Rwsia, Xenia Alexandrovna o Rwsia, Michael Alexandrovich o Rwsia, Archdduges Olga Alexandrovna o Rwsia |
| Llinach | Holstein-Gottorp-Romanow |
| Gwobr/au | Marchog Urdd y Cnu Aur, Marchog Urdd Sant Alexander Nevsky, Urdd yr Eryr Du, Gwobr Ysgol Filwrol Saint-Cyr, Urdd Sant Anna, Dosbarth 1af, Urdd yr Eryr Gwyn, Urdd Santes Anna, Dosbarth 1af, Urdd Sant Vladimir, Dosbarth 1af, Urdd seren Romania, Urdd Sant Andreas, Cleddyf Aur dros Ddewrder, Marchod Uwch Groes Urdd Milwrol Wiliam, Order of St. George, 2nd class, Order of Ludwig I, Urdd Sant Vladimir, 4ydd Dosbarth, Order of the Crown, Order of St. George, Royal Guelphic Order, Urdd Llew'r Iseldiroedd, Urdd yr Eliffant, Urdd Brenhinol y Seraffim, Urdd Sant Hwbert, Uwch Cordon Urdd Leopold, Urdd Coron Wendish, Urdd y Cyfarchiad Sanctaidd, Grand Cross of the Order of the Tower and Sword, Urdd yr Hebog Gwyn, Urdd y Cnu Aur, Urdd Croes y De, Order of Osmanieh, Urdd y Dannebrog, Urdd y Gwaredwr, Urdd Sant Steffan o Hwngari, Order of the Rue Crown, Urdd Tywysog Danilo I, Urdd Sant Vladimir, Ail Ddosbarth, Urdd Aviz, Pour le Mérite, Order of the Cross of Takovo, Medal in memory of Russo-Turkish War 1877–78, Urdd Sant Olav, Urdd y Wawr, Uwch Groes y Lleng Anrhydedd, House Order of Hohenzollern, House and Merit Order of Peter Frederick Louis, Urdd Llew Aur Llinach Nassau, Urdd Sofran Milwyr Malta, Uwch Groes Urdd Crist (Portiwgal), Cross "Danube Crossing", Urdd Dewder, Urdd Brenhingyff Chakri, Royal Order of Kamehameha I, Urdd Sant Stanislaus |
| llofnod | |
.png) | |
Saethwyd ei dad, Alecsander II a nodweddwyd teyrnasiad Alecsander III gan ei weithredoedd i wthio nôl polisiau mwy rhyddfrydol ei dad. Roedd Alecsander yn Tsar adweithiol a oedd am i Ymwerodraeth Rwsia fod ag un Tsar, un Eglwyd Uniongred ac un iaith.
- Rwsieg - Gwnaeth Rwsieg yn iaith orfodol o fewn ysgolion yr Ymerodraeth (heblaw am y Ffindir). Gwthiwyd y Rwsieg fel unig iaith ardaloedd lle roedd yr Almaeneg a Phwyleg wedi bod yn iaith weinyddol.
- Deddfau Mai - yn ei Ddeddfau Mai enwog, cyfyngodd ar hawliau yr Iddewon gan ei gwahardd rhag greu pentrefi newydd yn y Pale Iddewig (yr ardal sy'n ffinio Gwlad Pwyl, gorllewin Belarws ac Iwcrain; gwarharddwyd hwy rhag dal swyddi penodol, fel gwerthu alcohol a cafwyd cwota tynn ar nifer yr Iddewon gallai astudio mewn gwahanol ranau o'r system addysg. Gwaharddwyd hwy rhag fabwysiadu enwau Cristnogol. Dydy ddim yn gyd-ddigwyddiad i Seinonaeth dyfu yn Rwsia yn ystod ei deyrnasiad fel ymateb i'r cyfreithiau gwrth-Iddewig a progroms a ddigwyddod yn ystod ei deyrnasiad. Sefydlwyd mudiadau fel Chofefei Tzion.
- Llywodraeth Leol - cyfyngodd ar hynny o lywodraeth leol oedd ar gael, gan ddiddymu fersiwn yr Ymerodraeth o'r Cyngor Plwyf a rhoi'r grym yn nwylo capteniaid sef tirfeiddianwyr lleol.
- Polisi Tramor - ni cafwyd rhyfel yn ystod teyrnasiad Alecsander III ac am hynny gelwir ef weithiau yn Tsar Heddwch. Cryfhawyd y cydweithio gyda Ffrainc ac draul yr Almaen.
