Edward I, brenin Lloegr: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Dim crynodeb golygu |
Dim crynodeb golygu |
||
Llinell 23:
Newidiodd y sefyllfa yn llwyr pan esgynnodd Edward I, i orsedd Lloegr. Yn erbyn y cefndir a’r datblygiadau gwleidyddol yma bu gwrthdaro cyson rhwng Llywelyn ap Gruffydd, Tywysog Cymru, a ac Edward I, Brenin Lloegr.
Penderfynodd Edward felly bod nifer o resymau o blaid concro Cymru:
Llinell 30 ⟶ 29:
* Ei uchelgais gwleidyddol i sefydlu rheolaeth Lloegr yng Nghymru. Llwyddodd i gyflawni hyn gyda phasio [[Statud Rhuddlan]] (1284) wedi lladd Llywelyn ap Gruffydd yn 1282.
* Ei atgasedd tuag at y [[Brythoniaid]] yn gyffredinol ac at Llywelyn yn benodol.
Trwy gydol yr Oesoedd Canol roedd tywysogion Cymru wedi parhau yn ddeiliaid i frenhinoedd Lloegr a chymerodd Edward yn ganiataol y byddai Llywelyn yn talu gwrogaeth iddo. Gwrthododd Llywelyn ar bum achlysur ac, i rwbio halen yn y briw, cynigiodd briodi merch hen elyn Edward, sef [[Elinor de Montfort|Eleanor]], merch [[Simon de Montfort]].
Llinell 37 ⟶ 35:
Erbyn 1277 roedd Edward wedi colli amynedd ac arweiniodd byddin enfawr o 15,000 i Gymru, 9,000 o’r milwyr hyn wedi’u recriwtio yng Nghymru. Hwn oedd yr achlysur cyntaf i Edward geisio goresgyn Cymru, sef y Rhyfel Cyntaf Annibyniaeth 1276-77.
Daeth y methiant hwn â goblygiadau i Gymru:
| |||