Edward I, brenin Lloegr: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Dim crynodeb golygu |
Nodyn:Person, replaced: 13eg ganrif → 13g using AWB |
||
Llinell 1:
{{
Cyn iddo ddod yn frenin, cyfeiriwyd ato'n gyffredin fel '''Yr Arglwydd Edward'''. Roedd yn fab cyntaf i [[Harri III, brenin Lloegr|Harri III]]. O oedran ifanc roedd gan Edward ddiddordeb mawr yng ngwleidyddiaeth teyrnas ei dad, lle'r oedd llawer o wrthryfela gan farwniaid Lloegr. Ar ôl Brwydr Lewes ym 1264, cafodd Edward ei ddal yn wystl gan y barwniaid gwrthryfelgar, ond llwyddodd i ddianc ar ôl ychydig fisoedd gan drechu eu harweinydd [[Simon de Montfort]] ym Mrwydr Evesham ym 1265. Yna ymunodd Edward â [[Y Croesgadau|Chroesgad]] i'r Wlad Sanctaidd. Roedd ar ei ffordd adref ym 1272 pan gafodd wybod bod ei dad wedi marw. Cyrhaeddodd Loegr ym 1274 a choronwyd ef yn [[Abaty Westminster]].
Llinell 12:
Wedi [[Brwydr Hastings]] yn 1066, creodd y Normaniaid dair arglwyddiaeth ar ffiniau Cymru a oedd wedi eu canoli yng [[Caer|Nghaer]], yr [[Amwythig]] a [[Henffordd]]. Cafodd y rhain eu galw yn arglwyddiaethau’r Mers; ystyr ‘mers’ yw ffin. Eu rôl oedd rhwystro’r Cymry rhag ysbeilio dros y ffin.
Yn ystod y
Newidiodd y sefyllfa yn llwyr pan esgynnodd Edward I i orsedd Lloegr. Ar y cefndir hwn a’r datblygiadau gwleidyddol cysylltiedig bu gwrthdaro cyson rhwng Llywelyn ap Gruffydd, Tywysog Cymru, ac Edward I, Brenin Lloegr.
| |||