|
| rhengoedd_israniadau = [[Ffylwm|Ffyla]]
| authority=([[Carl Linnaeus|L.]]) R.T.Moore<ref name=Moore1980/>
| subdivision_ranks=Isdeyrnass/PhylaFfyla/IsphylaIsffyla<ref>Y dosbarthiad a ddefnyddir yma yw'r un a gyflwynwyd yn 2007 gan Hibbett ''et al''.</ref>
| subdivision =
: [[Blastocladiomycota]]
:: [[Ustilaginomycotina]]
IsphylaIsffyla ''[[incertae sedis]]''
: [[Entomophthoromycotina]]
}}
Grŵp o bethau byw sy'n perthyn i'r [[organeb]]au ewcaryotig yw '''ffwng''' (unigol) neu '''ffyngau''' (lluosog), neu yn [[Lladin]], '''''Fungi''''', ac sy'n cynnwys micro-organebau fel [[burum]], [[llwydni]], ffwng y gawod a ffwng y [[penddu]], yn ogystal ag organebau amlgellog fel [[madarchen|madarch]], caws llyffant, codau mwg a'r [[llwydnicingroen|gingroen]]. Fe'u dosbarthwyd fel [[Planhigyn|planhigion]] yn wreiddiol ond maent yn perthyn yn nes at [[Anifail|anifeiliaid]]. Mae mwy na 70,000 o [[rhywogaeth|rywogaethau]] o ffwngau.
Mae llawer o ffyngau'n bwydo ar organebau marw ac mae llawer o ffyngau'n [[Parasit|barasytig]] sy'n bwydo ar organebau byw. Mae rhai ffyngau yn byw gydag [[alga|algâu]] mewn perthynas [[symbiosis|symbiotig]], ac yn ffurfio [[cen]]nau.
==Grwpiau tacsonomig==
Dosbarthwyd prif phyla[[Ffylwm|ffyla]] (a elwir weithiau'n 'ddosbarthiadau') ffyngau ar sail nodweddion eu strwythurau atgynhyrchu. Yn 2020 roedd saith phylaffyla: Microsporidia, Chytridiomycota, Blastocladiomycota, Neocallimastigomycota, Glomeromycota, Ascomycota, a Basidiomycota (gweler yr wybodlen).<ref>{{cite journal|vauthors=Hibbett DS, Binder M, Bischoff JF, Blackwell M, Cannon PF, Eriksson OE, Huhndorf S, James T, Kirk PM, Lücking R, Thorsten Lumbsch H, Lutzoni F, Matheny PB, McLaughlin DJ, Powell MJ, Redhead S, Schoch CL, Spatafora JW, Stalpers JA, Vilgalys R, Aime MC, Aptroot A, Bauer R, Begerow D, Benny GL, Castlebury LA, Crous PW, Dai YC, Gams W, Geiser DM, Griffith GW, Gueidan C, Hawksworth DL, Hestmark G, Hosaka K, Humber RA, Hyde KD, Ironside JE, Kõljalg U, Kurtzman CP, Larsson KH, Lichtwardt R, Longcore J, Miadlikowska J, Miller A, Moncalvo JM, Mozley-Standridge S, Oberwinkler F, Parmasto E, Reeb V, Rogers JD, Roux C, Ryvarden L, Sampaio JP, Schüssler A, Sugiyama J, Thorn RG, Tibell L, Untereiner WA, Walker C, Wang Z, Weir A, Weiss M, White MM, Winka K, Yao YJ, Zhang N |display-authors=6 |title=A higher-level phylogenetic classification of the Fungi |journal=Mycological Research |volume=111 |issue=Pt 5 |pages=509–47 |date=May 2007 |pmid=17572334 |doi=10.1016/j.mycres.2007.03.004 |url=http://www.clarku.edu/faculty/dhibbett/AFTOL/documents/AFTOL%20class%20mss%2023,%2024/AFTOL%20CLASS%20MS%20resub.pdf |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090326135053/http://www.clarku.edu/faculty/dhibbett/AFTOL/documents/AFTOL%20class%20mss%2023%2C%2024/AFTOL%20CLASS%20MS%20resub.pdf |archivedate=26 March 2009 |df=dmy |citeseerx=10.1.1.626.9582 }}</ref>
== Clefydau ==
Mae ffyngau'n achosi llawer o [[glefyd]]au difrifol mewn anifeiliaid a phobl. Gall ffyngau asbergilws achosi necrosis yr [[ysgyfaint]] (ysgyfaint ffermwr), [[y system nerfol]], ac [[organau]] eraill. Gall y ffyngau hyn hefyd gynhyrchu cynhyrchion gwenwynig mewn cydrannau bwydydd, gan achosi mycowenwyniad yn yr anifail sy'n bwyta’r bwyd hwn. Gall y ffwng tebyg i furum, ''Candida albicans'', (llindag) achosi haint a llid y [[gwddf]] a'r wain. Mae ffyngau dermatoffytig yn effeithio ar groen anifeiliaid a bodau dynol (e.e. tarwden y traed). Mae ffyngau a gludir mewn llwch, megis ''Coccidioides immitis'' a ''Histoplasma capsulatum'', yn achosi clefyd yr ysgyfaint neu glefyd cyffredinol mewn anifeiliaid a bodau dynol.<ref name=":0" />
== Triniaeth ==
|
