Tân: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
John Jones (sgwrs | cyfraniadau)
delwedd
Glanhawr (sgwrs | cyfraniadau)
Dim crynodeb golygu
Llinell 1:
[[Delwedd:Tân.jpg|200px|bawd|Tân]]
Newid[[Rhydocs|Ocsideiddiad]] cyflym o ran ocsidau o [[nwy]]on hylosg a ddaw allan o [[tanwydd|danwydd]] yw '''tân'''. Yn cyd-fynd â thân fel arfer y mae [[fflam]], [[gwres]] a [[golau]]. Gall tân sydd y tu hwnt i reolaeth fod yn [[perygl (sefyllfa)|beryglus]] iawn, ond o dan reolaeth bu tân yn un o'r adnoddau mwyaf defnyddiol a fu gan y ddynol ryw ar hyd yr oesoedd. Mae tân mynydd yn enghraifft o hyn, ble llosgir yr hen dyfiant megis [[grug]] er mwyn ysgogi twf newydd.
 
Yn Gymraeg, rydym yn 'cynnau' tân. Gelwir twmpath o dân yn [[coelcerth|goelcerth]].
Llinell 6:
 
==Cemeg==
Mae tanau yn gyffredin ar y ddaear gan fod ei h[[atmosffêr|hatmosffêr]] yn cynnwys un o'r ocsidyddion mwyaf pwerus; [[ocsigen]]. Ocsigen yw'r elfen fwyaf electronegatif ar ôl [[fflworin]] ac felly mae ei [[electron]]au allanol yn isel iawn mewn [[egni]]. O ganlyniad mae ocsigen yn cael ei rydwytho gan bron pob [[elfen]] arall i ffurfio ocsidau gan ryddhau llawer o egni:
 
O<sub>2</sub> + 4e<sup>-</sup> → 2O<sup>2-</sup>