Wicipedia

Cantref: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Pori'r hanes yn rhyngweithiol
← Cymharer â'r fersiwn gyntCymharer â'r fersiwn dilynol →
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
GweledolCystrawen wici
Llinell 2:
 
==Hanes==
Fel rheol yr oedd cantref yn cynnwys dau neu ragor o [[cwmwd|gymydau]]. CredidRhennid ar[[Aberffraw un(cantref)|Cantref adegAberffraw]] bodym yMôn cymydauyn hynnyddau yngwmwd, ddatblygiadsef diweddarach[[Llifon]] na'ra cantrefi[[Malltraeth]], ond yroedd tueddambell erbyngantref hyn ydy ystyried mai'r cymydau yw'r unedau hynafmawr yn hytrachcynnwys na'rhanner cantrefi;dwsin ynneu sicrragor yo cymydaugymydau, oedde.e. yr[[Gwarthaf|Cantref unedau gweinyddol sylfaenolGwarthaf]] yn yrNyfed Oesoeddgyda Canol.wyth Er hynnycwmwd, maesef rhai[[Efelffre]], o'r cantrefi yn cyfateb i diriogaethau rhai o[[Peuliniog]], [[TeyrnasoeddTalacharn Cymru(cwmwd)|deyrnasoedd cynnar CymruTalacharn]], e.e. [[RhosAmgoed]], yng ngogledd Cymru[[Ystlwyf]], neu[[Penrhyn yn coffau enwau llwythau Celtaidd(cwmwd)|Penrhyn]], e.e. [[TegeinglDerllys]] (yac ''[[DeceangliElfed (cwmwd)|Elfed]]'').
 
Credid ar un adeg bod y cymydau hyn yn ddatblygiad diweddarach na'r cantrefi ond y tuedd erbyn hyn ydy ystyried mai'r cymydau yw'r unedau hynaf yn hytrach na'r cantrefi; yn sicr y cymydau oedd yr unedau gweinyddol sylfaenol yn yr Oesoedd Canol. Er hynny, mae rhai o'r cantrefi yn cyfateb i diriogaethau rhai o [[Teyrnasoedd Cymru|deyrnasoedd cynnar Cymru]], e.e. [[Rhos]] yng ngogledd Cymru, neu yn coffau enwau llwythau Celtaidd, e.e. [[Tegeingl]] (y ''[[Deceangli]]'').
 
Parhaodd nifer o'r hen gantrefi ar ôl cwymp Cymru annibynnol yn 1282-3. Dan y drefn Seisnig roeddent yn ''hundreds''. Ni ddiflanodd yr ''hundreds'' hynny fel unedau lleol - yn enwedig ar gyfer ystadegau - tan y 19eg ganrif.
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/wiki/Cantref"