Dada: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Huw P (sgwrs | cyfraniadau)
Huw P (sgwrs | cyfraniadau)
Dim crynodeb golygu
Llinell 1:
[[File:Hugo Ball Cabaret Voltaire.jpg|thumb|Hugo Ball yn perfformio yn y clwb Cabaret Voltaire]]
Roedd '''Dada''' yn fudiad celfyddydol avant-garde Ewropeaidd ar ddechrau'r [[20fed ganrif]]. Dechreuwyd yn wreiddiol yn [[ZurichZürich]], [[Y Swistir]] ym 1916 fel ymateb yn erbyn erchylltra a gwallgofrwydd y [[Rhyfel Byd Cyntaf]].
 
Roedd y peintiadau, barddoniaeth a pherfformiadau artistiaid Dada yn aml yn ddychanol neu'n ymddangos yn absẃrd<ref>http://www.tate.org.uk/learn/online-resources/glossary/d/dada</ref>
Llinell 15:
Bu'r Swistir yn wlad niwtral yn ystod y Rhyfel Byd Cyntaf ac yn ddihangfa i arlunwyr a llenorion ifanc fel [[Yr Almaen|yr Almaen]] a [[Ffrainc]] a oedd am osgoi gorfod ymladd ac oedd yn gwrthwynebu i'r teimladau cryfion o wladgarwch, jingoistiaeth a chasineb a oedd ar led trwy bobloedd Ewrop ar y pryd. Wrth i'r rhyfel troi'n gyflafan waedlyd bu llawer yn ystyried roedd dynoliaeth wedi colli pob rheswm ac wedi disgyn i wallgofrwydd.
Sefydlodd yr Almaenwyr Hugo Ball a Emmy Hennings glwb cabaret yn ZurichZürich gan o'r enw 'Cabaret Voltaire' ble gynhaliwyd perfformiadau yn gwawdio a dychanu 'synnwyr cyffredin' ac ymddygiad 'normal'. Enwyd y clwb ar ôl yr awdur Ffrangeg [[Voltaire]] (1694-1778) a ymosododd ar arferion cymdeithas ei gyfnod yn ei lyfr ''[[Candide]]''.
 
O'r Cabaret Voltaire tyfodd fudiad celfyddydol anffurfiol. Dewiswyd yr enw di-ystyr, plentynaidd 'Dada' ac yn fuan fe ledodd i [[Berlin]], [[Paris]] ac [[Efrog Newydd]].
Llinell 30:
 
===Yr enw ''Dada''===
Mae tarddiad yr enw Dada'n aneglur, rhai yn credu ei fod yn air diystyr. Mae eraill yn mynnu ei fod yn dod o'r iaith [[Rwmaneg]] – y gair am 'ie'. Roedd Tristan Tzara a Marcel Janco'n Rwmaneg a sylwedd ar ei defnydd cyson o 'Da Da' gan eu cyfeillion yn ZurichZürich.
 
Mae eraill yn cyfeirio at hanes y grŵp o arlunwyr yn y Swistir yn dewis y gair ar hap trwy bwyntio cyllell ar eiriadur Ffrangeg – Almaeneg. Y cyllell yn glanio ar 'Dada' - gair plentynnaidd am geffyl pren neu hobi (fel ''hobby horse'' yn Saesneg).<ref>http://www.dadart.com/dadaism/dada/020-history-dada-movement.html</ref>