Crannog: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Yn [[Iwerddon]] a'r [[Alban]] y ceir y rhan fwyaf ohonynt, ond mae un neu ddwy o esiamplau yng Nghymru, yn [[Llyn Syfaddan]], [[Llangors]], [[Powys]] ac yn 'Crofft-y-Bwla', [[Trefynwy]]. Roedd teulu brenhinol [[Brycheiniog]] o darddiad Gwyddelig, ac efallai fod hyn yn egluro presenoldeb crannog, sy'n dyddio o ddiwedd y [[9fed ganrif]], yma.

Yn 2012, tra'n tyllu mewn ystâd o dai o'r enw 'Parc Glyndŵr' yng nghanol [[Trefynwy]], darganfu CymdeithasMartin Tuck o Gymdeithas Archaeoleg Trefynwy olion crannog - tŷ enfawr, hir; mae'r ystâd o dai hwn ar dir fferm 'Crofft-y-Bwla'. Yn 2015 datgelwyd fod yr olion mor hen â'r [[Oes Efydd]] ac y bu yno waith adeiladu cychod mewn llyn enfawr, sydd wedi diflannu ers canrifoedd. Darganfuwyd ffosydd twfn, metr o led, yn sianeli hirion dros bridd a losgwyd ac a ddyddiwyd i'r [[Oes EfyddNewydd y Cerrig]] gan system dyddio radiocarbon: 5,000 o flynyddoedd yn ôl (2,917 CC). Mae hyn yn golygu fod y crannog hwn yn Nhrefynwy yn 2,000 o flynyddoedd yn hŷn nag unrhyw anhediad-llyn drwy Lloegr a ChmruChymru ac yn 300 mlynedd cyn adeiladu [[pyramid|pyramidiau]]'r [[Aifft]].