Trychineb naturiol: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
parhau |
B canrifoedd a Delweddau using AWB |
||
Llinell 6:
== Peryglon Tectonig ==
=== Llifoedd Lafa ===
[[Delwedd:Aa large.jpg|
[[Lafa]] yw [[magma]] sy'n llifo ar wyneb y ddaear. Fel rheol, cysylltir lafa gydag ymylon adeiladol (''gweler:[[Ffin Plât tectonig]]'') lle mae echdoriadau yn llai dinistriol heb fod yn beryg i fywydau. Mae hyn oherwydd bod lafa'n oeri'n gyflym a'i symudiad felly yn araf. Fodd bynnag, gall llifoedd lafa ddifrodi eiddo a thir ffermio. Os yw'r lafa yn llifo allan o agen, gall ffurfio [[llwyfandir lafa]].
Llinell 13:
=== Llif pyroclastig ===
[[Delwedd:Pyroclastic flows at Mayon Volcano.jpg|
Gall echdoriadau ffrwydrol chwythu allan cymysgedd o nwy a cherrig poeth (teffra). Adnabyddir hyn fel llif pyroclastig. Gall tymheredd o fewn llif pyroclastig gyrraedd tymereddau mor uchel â 800 °C a gall deithio ar gyflymder o 200 km/awr wrth iddo lifo lawr ochor y llosgfynydd.
Rheolir cyflymder y llif gan ddwysedd y cwmwl, cyfradd rhyddhad y nwy allan o'r llosgfynydd a graddiant ochrau'r llosgfynydd. Yn aml mae'n digwydd pan mae'r gromen lafa yn mynd yn ansefydlog ac yn dymchwel i lawr ochrau'r llosgfynydd. Mae ei gyflymder yn ei wneud yn beryglus dros ben.
Llinell 33:
Mae dŵr yn amsugno C0<sub>2</sub>, ac felly pan leolir aneddiad yn agos i lyn mae'r crynodiad CO<sub>2</sub> yn eithaf uchel. Mae'r trychineb yma yn digwydd pan mae C0<sub>2</sub> yn echdorri yn gyflym o'r llyn ac yn gwenwyno anifeiliaid, pobl a phlanhigion.
[[Delwedd:Avalanche on Everest.JPG|
=== Eirlithrad ===
Dyma beth sy'n digwydd pan ceir gormodedd o eira yn casglu ar ben mynydd ac yn dymchwel gan greu llif cyflym o eira ac iâ. Nid oedd yna berygl ers talwm oherwydd nid oedd y mynyddoedd yn breswylied. Ar y llaw arall, erbyn hyn, mae yna nifer o aneddiadau a chyrchfannau uwch yn y mynyddoedd ar gyfer gweithgareddau gaeaf fel sgïo. Mae hyn yn cynyddu'r risg o farwolaeth pan mae eirlithrad yn digwydd.
Llinell 41:
== Tywydd ==
[[Delwedd:Backburning.jpg|
=== Storm eira ===
Llinell 59:
== Iechyd ac afiechyd ==
[[Delwedd:Colorized transmission electron micrograph of Avian influenza A H5N1 viruses.jpg|180px|
=== Epidemig ===
Dyma pan mae afiechydon yn gwasgaru trwy boblogaethau o bobl ac yn bygwth bywydau pobl. Mae [[epidemig]] yn digwydd pan mae afiechyd yn lledaeni trwy'r boblogaeth yn gyflymach na beth mae doctoriaid yn rhagdybio.
| |||