Mae '''Brynaman''' yn bentref yn ne-ddwyrain [[Sir Gaerfyrddin]], ger y [[Mynydd Du]] a datblygodd oherwydd y diwydiantdiwydiannau glo a haearn yn y 19fed Ganrif. Rhennir y pentref yn ddwy gan yr [[Afon Aman]] - i'r Gogledd mae Brynaman Uchaf yn [[Sir Gaerfyrddin]] tra i'r De mae Brynaman Isaf ym Mwrdeistref Sirol [[Castell-nedd Port Talbot]] yn yr hen Forgannwg. Cyn adeiladu'r rheilffordd i fynufyny Dyffryn Aman o dref [[Rhydaman]], enw traddodiadol y pentref oedd [[Y Gwter Fawr]] a dyna sut adnabyddwyd Brynaman gan [[George Borrow]] yn ei lyfr [[Wild Wales]] ym 1855. Daw'r enw presennol o "Brynamman House" (cartref John Jones, adeiladwr y rheilfordd). Prif fardd hanesyddol Brynaman yw Watcyn Wyn.
