Gwalchmai ap Gwyar: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Ymddengys Gwalchmai fel un o ŵyr Arthur yn chwedl ''[[Culhwch ac Olwen]]'', lle disgrifir ef fel nai i Arthur. Mae'n un o'r gwŷr a ddewisir gan Arthur i fynd gyda [[Culhwch]] i chwilio am [[Olwen]]. Yn [[Llyfr Du Caerfyrddin]] enwir ei farch fel Ceingaled, a dywedir fod ei fedd ym Mheryddon. Dywed [[William o Malmesbury]] yn ei ''[[De Rebus Gestis Anglorum]]'' iddo deyrnasu mewn rhan o Brydain a eilw yn Walweitha, a dywed fod ei fedd yn [[Rhos (Dyfed)|Rhos]] (yn [[Sir Benfro]] yn awr). Ceir yr enw [[Castell Gwalchmai]] yn y cantref hwnnw.

Mae'n gymeriad pwysig yn ''[[Historia Regum Britanniae]]'' [[Sieffre o Fynwy]], lle mae'n un o farchogion gorau Arthur ac yn eifeddetifedd posibl i'r deyrnas nes iddo gael ei ladd gan ŵyr [[Medrawd]]. Mae'r testun anghyflawn diweddarach ''Genedigaeth Arthur'' yn gwneud [[Gwyar]], mam Gwalchmai a chwaer Arthur, yn briod i Emyr Llydaw ac felly'n fam i [[Hywel ab Emyr Llydaw]].