Ffotosynthesis: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Ychwanegu infobox person/wikidata using AWB |
|||
Llinell 1:
[[Delwedd:Leavessnipedale.jpg|170px|bawd|dde|Y [[deilen|dail]] yw'r organau sy'n perfformio ffotosynthesis mewn [[planhigyn|planhigion]] gwyrdd.]]
Proses [[biocemeg|fiocemegol]] sy'n newid [[egni solar]] yn [[egni cemegol]] mewn planhigion gwyrdd, [[alga|algâu]] a rhai [[bacteria]] yw '''ffotosynthesis'''.
Mae planhigion yn cynhyrchu eu bwyd eu hunain drwy droi [[carbon deuocsid]] a [[dŵr]] yn gyfansoddion organig fel [[glwcos]] a [[protein|phroteinau]]. Mae'r planhigion yn cael carbon deuocsid trwy eu [[deilen|dail]] a'r dŵr drwy eu gwreiddiau. Gan mai [[adwaith endergonig]] ydyw, mae angen mewnbwn mawr o egni; ffynhonnell yr egni yw'r haul. Fel [[cynnyrch gwastraff]] mae'r planhigion yn cynhyrchu [[ocsigen]]. Mae rhai planhigion yn troi glwcos yn [[swcros]] i'w storio, e.e. [[cansen siwgr]] neu [[betys siwgr]], ond wedyn mae llawer o blanihigion yn troi'r glwcos yn [[starts]] i storio ynni, e.e. [[tatws]] neu [[meipen|faip]].
Mewn planhigion gwyrdd ac algae, mae'r [[cloroffyl]] y tu mewn i'r [[cloroplast]]au yn amsugno'r egni golau.
Llinell 8:
Gellir crynhoi'r broses fel a ganlyn;
:6H<sub>2</sub>O + 6CO<sub>2</sub> → C<sub>6</sub>H<sub>12</sub>O<sub>6</sub> + 6O<sub>2</sub> Δ''H''<sub>a</sub> ≈ 2801 kJ mol<sup>-1</sup>
Ond mae'n bwysig cofio mai cyfres o dros 70 adwaith [[ocsideiddio-gostyngiad]] yw ffotosynthesis.
==Biocemeg ffotosynthesis mewn planhigion gwyrdd==
Llinell 44:
* [[Cylchred Garbon]]
[[Categori:Bioleg]]
| |||