Castell-nedd: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Thaf (sgwrs | cyfraniadau) BDim crynodeb golygu |
Thaf (sgwrs | cyfraniadau) Dim crynodeb golygu |
||
Llinell 4:
</table>
Yn hanesyddol, man croesi ar lan yr afon oedd yr ardal, ac mae wedi ei gyfaneddu ers yr oes [[Prdain Rufeinig|Rufeinig]], yn dilyn ymosodiad y Rhufeiniaid ar [[Britannia]] yn ystod y ganrif gyntaf. Dim ond tair lle yng [[Cymru|Nghymru]] mae'r llenor Rhufeinig [[Tacitus]] yn cyfeirio atynt yn ei Hanesion, mae Castell-nedd yn un ohonynt.
Mae tystiolaeth o aneddiadau hynafol yn y bryniau sy'n amgylchynu'r dref, mae'n debygol mai aneddiadau [[Celtaidd]] ydynt ond nid yw rhain wedi cael eu dyddio. Canfwyd gweddillion dynol {{convert|25|mi|km}} i ffwrdd yn Ogof Pavilland<ref>[http://www.explore-gower.co.uk/pavilandcave.html Explore Gower:Paviland Cave - Goat's Hole]</ref> ar [[Penrhyn Gŵyr|Benrhyn Gŵyr]], yn dyddio o 24,000 CC, gan brofi yr oedd dyn yn byw yn yr ardal yn ystod ye [[oes iâ]] diwethaf. Er yr adnabyddir fel "[[Red Lady of Paviland]]", gweddillion dyn, nid dynes, ydynt<ref>{{dyf gwe|url=http://www.mnsu.edu/emuseum/archaeology/sites/europe/paviland_cave.html|teitl=Paviland Cave |cyhoeddwyr=University of Minnesota's Archaeology e-museum}}</ref>. Roedd Castell-nedd wedi ei leoli ar ymyl deheuol y cynfas o rew, ac roedd Dyffryn Nedd yn [[dyffryn rhewlifol|ddyffryn rhewlifol]]. Fe Symudodd [[llystyfiant]] ac [[anifeiliaid]] i'r ardal yn dilyn ciliad y rhew tua 15,000 o flynyddoedd yn ôl.
Defnyddiodd y [[Yr Ymerodraeth Rufeinig|Rhufeiniaid]] y gair ''Celt'' (allanolwyr) i ddisgrifio'r llwythau Ewropeaidd a oedd heb eu ffederaleiddio tu allan i'w hymerodraeth. Roedd trigolion Castell-nedd, cyn anheddiad y Rhufeniaid yn perthyn i lwyth Celtaidd y [[Silures]]. ''[[Nidum]]'' yw'r enw ar y caer Rhufeinig a'i ganfwyd yn agos i'r ystad dai, adnabyddir fel ''Roman Way'', ar lan gorllewinol yr [[Afon Nedd]]. Roedd y caer yn gorchuddio ardal eang sy'n gorwedd odditan meysydd chwarae [[Ysgol Gyfun Dŵr-y-Felin]] heddiw.<ref>{{dyf gwe| url=http://www.dwryfelin.baglanit.org.uk/history/index.html| teitl=History Department| cyhoeddwyr=Ysgol Gyfun Dŵr-y-Felin}}</ref>
Mae adfeilion [[castell]] fach [[Normanaidd]] gerllaw canol y dref, ger maes parcio [[Morrisons]] a [[B&Q]].
Rhannau amlwg o'r dref yw [[Tonna]] i'r Gogledd, [[Cimla]] i'r dwyrain, [[Bryncoch]] a [[Sgiwen]] i'r gorllewin a [[Llansawel]] i'r de.
Llinell 17 ⟶ 26:
===Gweler hefyd===
*[[Castell-nedd (etholaeth)]]
==Ffynonellau==
<references/>
{{Trefi_CNPT}}
| |||