Hanes Sri Lanca: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Porius1 (sgwrs | cyfraniadau) BDim crynodeb golygu |
Porius1 (sgwrs | cyfraniadau) ehangu |
||
Llinell 1:
Mae '''hanes Sri Lanka''' yn mynd yn ôl i'r cyfnod cyn i'r [[Sinhaliaid]] gyrraedd yr ynys, yn y 6eg ganrif CC. Y trigolion gwreiddiol oedd y [[Wanniyala-Aetto]], a adnabyddir hefyd fel y Veda. Cyhhaeddodd [[Bwdhaeth]] yr ynys yn y drydedd ganrif CC, a datblygodd dinas-wladwriaethau megis [[Anuradhapura (dinas)|Anuradhapura]] a [[Polonnaruwa (dinas)|Polonnaruwa]].
Ffurfiwyd [[Teigrod Rhyddhau Tamil Eelam]], neu'r Teigrod Tamil, ar [[5 Mai]] [[1976]] gan [[Velupillai Prabhakaran]], gyda'r bwriad o greu gwladwriaeth annibynnol yng ngogledd a dwyrain yr ynys, lle roedd y mwyafrif o'r boblogaeth yn perthyn i grŵp ethnig y [[Tamil]]. Sail eu hymdrech am annibyniaeth oedd fod y farn fod y lleiafrif Tamil yn Sri Lanka yn cael eu trin yn annheg gan y mwyafrif [[Sinhaliaid|Sinhalaidd]]. Cawsant fesur o gymorth gan y boblogaeth Talil yn [[Tamil Nadu]], [[India]], a chan bobl o dras Tamil mewn rhannau eraill o'r byd.▼
Ynfudodd y [[Tamil]] yn raddodd o dde [[India]] i ogledd yr ynys, ac yn yr [[11eg ganrif]], sefydlasant deyrnas o gwmpas [[Jaffna (dinas)|Jaffna]]. Yn [[1505]] cyhaeddodd y Portiwgeaid, a bu'r ynys yn eu meddiant hyd [[1658]].Wedyn daeth yr ynys i deddiant [[yr Iseldiroedd]], yna yn [[1796]] i feddiant Prydain.
▲Daeth yr ynys yn annibynnol dan yr enw "Ceylon" ar [[4 Chwefror]] [[1948]]. Newidiwyd yr enw i Sri Lanka yn [[1972]]. Tyfodd anghydfod rhwng y Sinhaliaid a'r Tamil yn raddol. Ffurfiwyd [[Teigrod Rhyddhau Tamil Eelam]], neu'r Teigrod Tamil, ar [[5 Mai]] [[1976]] gan [[Velupillai Prabhakaran]], gyda'r bwriad o greu gwladwriaeth annibynnol yng ngogledd a dwyrain yr ynys, lle roedd y mwyafrif o'r boblogaeth yn perthyn i grŵp ethnig y [[Tamil]]. Sail eu hymdrech am annibyniaeth oedd fod y farn fod y lleiafrif Tamil yn Sri Lanka yn cael eu trin yn annheg gan y mwyafrif [[Sinhaliaid|Sinhalaidd]]. Cawsant fesur o gymorth gan y boblogaeth Talil yn [[Tamil Nadu]], [[India]], a chan bobl o dras Tamil mewn rhannau eraill o'r byd.
Datblygodd ymosodiadau'r Teigrod i roi cychwyn i [[Rhyfel Cartref Sri Lanka|Ryfel Cartref Sri Lanka]], a barhaodd hyd nes iddynt gael eu gorchfygu gan luoedd arfog Sri Lanka ym mis Mai [[2009]]. Am gyfnod, roedd y Teigrod yn rheoli rhan helaeth o ogledd a dwyrain yr ynys. Dechreuwyd trafodaethau heddwch nifer o weithiau, y tro olaf yn 2002. Wedi i'r trafodaethau hyn fethu'n derfynol yn [[2006]], dechreuodd lluoedd arfog Sri Lanka ar ymgyrch fawr yn eu herbyn, ac yn raddol cipiwyd eu tiriogaethau oddi arnynt. Adroddwyd fod Velupillai Prabhakaran wedi ei ladd yn nyddiau olaf yr ymladd.
| |||