Archoffeiriad: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Legobot (sgwrs | cyfraniadau)
B Bot: Migrating 25 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q51677 (translate me)
Dim crynodeb golygu
Llinell 1:
[[Delwedd:Bachiacca.jpeg|200px|bawd|Crist o flaen Caiaphas. Paentiad gan Bachiacca, 16eg ganrif]]
[[Offeiriad]] uchel, neu brif offeiriad yw '''archoffeiriad''' ({{Iaith-en|High-priest/Kohen GadolPriest}}). Gall y term gyfeirio at y prif offeiriad mewn [[teml]] neu [[cysegrfa|gysegrfa]] (''shrine'') arall neu at bennaeth [[enwad]] [[crefydd]]ol. Yr enw cyfatebol am fenyw yw '''archoffeiriades'''.
 
Mae union ystyr y term yn amrywio o grefydd i grefydd.
 
==Y traddodiad Abrahamig==
Yn [[Iddewiaeth]], gelwir prif offeiriad yn yr eglwys Iddewig yn archoffeiriad. Yn y traddodiad Iddewig, [[aberth]]id yn y [[Tabernacl]] yn wreiddiol, ac wedyn yn y Deml yn [[Jerwsalem]] a adnabyddir yn gyffredin fel [[Teml Solomon]]. Rhennid y deml yn sawl stafellystafell, ac elwid yr adran fewnol y "lle sancteiddiaf". Yr archoffeiriad oedd yr unig berson â'r hawl i fynd i mewn i'r "lle sancteiddiaf", a dim ond ar un diwrnod yn y flwyddyn, sef [[Yom Kippur]], pan arferid offrymu anifail yno. Yn wreiddiol, prif offeiriad y Lefitiaid, yr offeiriadaeth a oedd yn ddisgynyddion o lwyth [[Lefi]], oedd yr archoffeiriad Iddewig. Erbyn cyfnod y [[Rhufeiniaid]], yr archoffeiriad hwnnw oedd pennaeth gwladwriaeth [[Judaea]]. Roedd yn cael ei apwyntio gan y Rhufeiniaid. Yn ôl y [[Testament Newydd]], [[Caiaphas]] oedd yr archoffeiriad y dygwyd [[Iesu o Nasareth]] o'i flaen i sefyll ei brawf.
 
Mewn [[Cristnogaeth]], mae'n enw a ddefnyddir am [[Iesu|Grist]] weithiau, yn bennaf yn [[y Llythyr at yr Hebreaid]]. Ond mae'r llythyr yn gwahaniaethu rhwng rhôl archoffeiriadaeth Iesu a'r archoffeiriaid cynt; yn ôl y llythyr, roedd rhaid i'r hen aberthau cael eu hailgyflawni bob tro achos nad oedden nhw'n effeithiol i ddileu pechod, ond offrymodd Iesu ei hun yn aberth unwaith ac am byth ac wedyn esgynnodd i eistedd ar ochr dde Duw.
Llinell 16:
 
==Neo-baganiaeth==
* Yn [[Wica]], mae Archoffeiriad ac Archoffeiriades yn gallu dilynarwain Cwfen ac yn ynydugallu croesawu eraill i’r cwfen a’r grefydd.
* Yn [[Tarot Rider Waite|DarotNharot Rider Waite]], mae'r [[Yr Archoffeiriades|Archoffeiriades]] yn un o'r cardiau yn y [[Prif Arcana]].
 
{{eginyn crefydd}}