|
Math o [[trên|drên]] a gaiff ei yrru gan [[stêm]] neu ager yw '''injianinjan stêm'''.
==Triniaeth==
Nid yw trin injianinjan stemstêm yn debyg o gwbl i drin car.
Os defnyddir injianinjan stemstêm (neu unrhyw fath o beriant ager) rhaid gwneud yn siwr nad yw amhurdebau yn crynhoi yn y bwyler. DigwyddDigwyddai hyn oherwydd fod berwi dwrdŵr i wneud stemstêm (sydd yn cael ei ddefnyddio yn y silindrau) yn gadael yr amhurdebau yn y bwyler.
Gellir carthu rhyw faint o'r amhurdebau trwy ollwng dwrdŵr allan o'r bwyler trwy falfiau carthu (blow down valves). Hyd yn oed os gwneir hyn y mae'r rhaid, ar ol defnyddio'r injianinjan am hyn a hyn o amser (sy'n amrywio yn ol gwaith yr injianinjan ac ansawdd y dwrdŵr a ddefnyddir ynddi), ddiffodd y tan a gwagu'r bwyler (gorau oll os ceiff y bwyler oeri'n aradeg a felly hepgor straen ynddo).
Wedi gwagu'r boiler y mae'n rhaid agor caeadau neu blygiau a golchi tu mewn y bwyler yn drwyadl. Chistrellir dwrdŵr o dan arbwysedd i wneud hyn, gan grafu gyda polion tenau a bachog i gael y baw oddi ar y platiau (dylid defnyddio metal meddal i wneud y polion hyn rhag treulio safleoedd y plygiau neu geuadau golchi) Trwy hyn y gellir arbed budredd rhag casglu ar y platiau. Oni wneir hyn gall y budredd casgliedig nadu gwres rhag fynd trwy'r plat i'r dwrdŵr, gyda'r plat ei hun felly yn gor-cynhesu ac o'r herwydd yn colli'r nerth i gynnal arbwysedd y stemstêm.
Wrth baratoi injianinjan stemstêm at ei gwaith y mae'n rhaid rhoi olew yng nghymalau'r ger falf, olew silindr yn y pwmp neu irwr sydd yn gyrry olew i'r silindrau. Wrth gwrs rhaid hefyd sicrhau fod y mwgflwch a'r tanflwch yn lan a cynnau tan yn y tanflwch.
Wedi codi stemstêm a phrofi pethau fel y chwistrellyddion (injectors) sydd yn gyrru dwrdŵr i'w bwyler rhaid paratoi ar gyfer tynnu tren. Wedi bachu yr injianinjan i'r tren rhaid (os oes sustemsystem frecio trwy'r tren) "creu'r brec" naill ai trwy greu gofod rhannol yn y beipen tren (os defnyddir brec gofod) neu trwy cywasgu aer ym mheipen aer y tren (os defnyddir brec aer cywasgedig Westinghouse).
Gwaith y taniwr ydyw trin y bwyler a gwethio o dan oruchwyliaeth y gyrrwr. Y nod yw rhofio glo mewn dull fel nad oes tyllau yn gadael i aer oer gymeryd ffordd hawdd trwy y tan a mynd ymlaen i oeri'r platiau yn lle helpu y glo i losgi. Dylid felly osgoi tyllau yng ngwely y tan ac hefyd osgoi rhofio gymaint o lo mewn un man fod y tan yn cael ei dagu.
Rhaid i'r taniwr hefyd sicrhau fod dwrdŵr yn cael ei chwistrellu i'r bwyler i gymeryd lle yr ager a ddefnyddid y yrru'r injianinjan. Ar bob injianinjan stemstêm ceir o un neu ddau wydr dwrdŵr (erstalwm defnyddid feisiau profi ond nid yw rhain yn cael ei defnyddio'n aml erbyn hyn). Rhaid cadw lefel y dwrdŵr o fewen rhychwant y gwydr, canys os yw corun y tanflwch yn colli haen o ddwrddŵr y peryg yw y bydd y platiau yn cael eu gor-gynhesu. Defnyddir plygiau plwm ar y rhan fwyaf o injenni (er nid yw hyn yn gyffredin yn yr UDA). Os collir haen o ddwrddŵr uwchben corun y tanflwch yna fe dodda'r plwg a gadael stemstêm i fewn i'r tanflwch i rybuddio fod rywbeth o'i le. Rhaid wedyn ddiffodd neu daflu'r tan. Oni wneir hyn byd y plat y corun yn meddalhau a bydd arwbwysedd y stemstêm yn peri iddo ddod oddi ar y staes gyda canlyniad ffrwydrol.
Os gadewir i lefel y dwrdŵr fynd yn rhy uchel y mae peryg i dwrdŵr ynghyd a stemstêm fynd drwy'r brif beipen stemstêm i'r falfiau a silindrau. Gan nad ydyw dwrdŵr yn goddef cael ei wasgu i'r un raddfa a nwy fel stemstêm y peryg felly ydyw naill ai chwythu caead oddi ar silindr neu plygu rhoden gyswllt. Gall hyn ddigwydd trwy ewyn yn ffurfio ar wyneb y dwrdŵr. Y gair am hyn yw "preimio".
Trwy fod yn gelfydd wrth cyflenwi dwrdŵr a glo i'r bwyler gellir cael llawer mwy o egni allan o'r injianinjan dros dro nag a fedrir dros y cyfnod hir. Er engraifft, os bydd allt serth ond cymharol fer i'w chael yn ystod y daith bydd y taniwr yn adeiladu tan mawr a gwneud yn siwr fod lefel y dwrdŵr yn y bywler yn uchel. Pan yn dringo'r allt - ac felly angen llawer o ynni - ni bydd yn cyflenwi dwrdŵr nac yn rhoi glo ar y tan ond bydd yn gadael i'r injianinjan "byw ar ei bloneg" am gyfnod. (RHAGOR I DDILYN)
[[Categori:Trenau]]
| 