Afon Cynfal: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

[[Afon]] fynyddig ym [[Meirionnydd]], de [[Gwynedd]], yw '''Afon Cynfal'''. Mae hi ymhlith yr harddaf yn [[Eryri]] ac yn dwyn cysylltiad â sawl traddodiad [[llên gwerin]]. Mae hi'n rhedeg o gyffiniau'r [[Migneint]] i ymuno ag [[Afon Dwyryd]]. Ei hyd yw tua wyth milltir.

 

 

==Llech Gronw==

Llecyn arbennig ar lan Afon Cynfal yw '''Llech Gronw''' neu '''Llech Ronwy'''. Hen [[Maen hir|faen hir]] â thwll yn ei ganol ydy o, sy'n gorwedd ar ei wastad bellach ar lan yr afon ger Llety Nest yn ymyl y Bont Newydd. Yn ôl traddodiad dyma'r maen a roddodd [[Gronw Pebr]] (neu Gronwy Pefr), un o arwyr y [[Pedair Cainc y Mabinogi|Mabinogi]], rhyngddo a gwaywffon [[Lleu Llaw Gyffes]]. Roedd yn gariad i [[Blodeuwedd|Flodeuwedd]] a mynnodd Lleu Llaw Gyffes ddial arno am gysgu â'i arglwyddes a dwyn ei arglwyddiaeth oddi arno. Taflodd waywffon ato ac mi aeth drwy'r garreg a Gronw hefyd, gan ei adael yn gelain. Ceir yr hanes yn y Bedwaredd Gainc ([[Math fab Mathonwy]]). Ar ddiwedd yr adran honno o'r chwedl mae'n dweud:

:Ac yna y llas (lladdwyd) Gronwy Bebyr, ac yno y mae y llech ar lan Auon Gynuael yn Ardudwy, a'r twll drwydi. Ac o achaws hynny ettwa y gelwir Llech Gronwy.

 

==Darllen pellach==

 

[[Categori:Afonydd Gwynedd|Cynfal]]

[[Categori:Pedair Cainc y Mabinogi]]

[[Categori:Llên gwerin Cymru]]