Arllechwedd: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
manion |
|||
Llinell 1:
[[Cantref]] ac uned eglwysig yng [[Gogledd Cymru|ngogledd Cymru]] yw '''Arllechwedd'''. Roedd yn rhan o [[Teyrnas Gwynedd|deyrnas Gwynedd]] yn yr [[Oesoedd Canol]] ac yn cynnwys tri [[Cwmwd|chwmwd]] yn ei ffiniau, sef [[Arllechwedd Uchaf]], [[Arllechwedd Isaf]] ac, yn ddiweddarach, [[Nant Conwy]].
[[Delwedd:Arllechwedd o Benmon.JPG|600px|bawd|canol|Golygfa ar ogledd '''Arllechwedd''' (Arllechwedd Uchaf) o Benmon, Ynys Môn]]▼
▲[[Cantref]] ac uned eglwysig yng [[Gogledd Cymru|ngogledd Cymru]] yw '''Arllechwedd'''. Roedd yn rhan o [[Teyrnas Gwynedd|deyrnas Gwynedd]] yn yr [[Oesoedd Canol]] ac yn cynnwys tri [[Cwmwd|chwmwd]] yn ei ffiniau, sef [[Arllechwedd Uchaf]], [[Arllechwedd Isaf]] ac, yn ddiweddarach, [[Nant Conwy]]. Yn unol â [[Statud Rhuddlan]] ([[1284]]), fe'i unwyd ag [[Arfon]] a [[Llŷn]] i ffurfio'r sir newydd [[Sir Gaernarfon]].
==Tirwedd a hanes==
Roedd y cantref yn gorwedd i'r dwyrain o gantref Arfon rhwng [[Dyffryn Ogwen]] ac [[Afon Conwy]]. Mae hon yn ardal fynyddig a garw a ddominyddir gan gadwyn hir [[Y Carneddau]], ond mae'n cynnwys dwy lain o dir isel ffrwythlon, y gyntaf yn wynebu [[Bae Conwy]] rhwng [[Bangor]] ac [[aber]] Afon Conwy yng nghwmwd Arllechwedd Uchaf, a'r ail ar lan Afon Conwy yng nghwmwd Arllechwedd Isaf. I'r de-orllewin ceid cwmwd Nant Conwy gyda llys yn [[Trefriw|Nhrefriw]]. Lleolid prif lys y cantref yn [[Abergwyngregin]], efallai ar safle [[Garth Celyn]] yn y pentref hwnnw. Yn ddiweddarach tyfodd yn brif lys i Wynedd gyfan yn oes [[Llywelyn Fawr]] a [[Llywelyn ap Gruffudd]].
Llinell 9:
Cysylltir yr arwr traddodiadol [[Menwaedd o Arllechwedd]] â'r cantref yn un o [[Trioedd Ynys Prydain|Drioedd Ynys Prydain]].
Yn unol â [[Statud Rhuddlan]] ([[1284]]), fe'i unwyd ag [[Arfon]] a [[Llŷn]] i ffurfio'r sir newydd [[Sir Gaernarfon]].
▲
==Llyfryddiaeth==
| |||