Thomas Edward Ellis: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Paul-L (sgwrs | cyfraniadau) |
tacluso; llun arall |
||
Llinell 1:
:''Am y gwleidydd Llafur ac wedyn SDP, gweler [[Robert Thomas Ellis]].''
[[Delwedd:Tom_Ellis_01.JPG|200px|bawd|
[[Delwedd:T. E. Ellis statue, Bala.jpg|200px|bawd|de|Y cerflun o Tom Ellis yn Y Bala.]]
Yr oedd '''Thomas Edward Ellis''', neu '''Tom Ellis''' ([[16 Chwefror]] [[1859]] – [[5 Ebrill]] [[1899]]) yn wleidydd [[Radicaliaeth|radicalaidd]] o [[Cymry|Gymro]] ac un o feddylwyr politicaidd mwyaf gwreiddiol a blaenllaw ei ddydd, a aned yng [[Cefnddwysarn|Nghefnddwysarn]] ger [[Y Bala]], [[
==Cefndir ac addysg==
▲Yr oedd '''Thomas Edward Ellis''', neu '''Tom Ellis''' ([[16 Chwefror]] [[1859]] – [[5 Ebrill]] [[1899]]) yn wleidydd [[Radicaliaeth|radicalaidd]] o [[Cymry|Gymro]] ac un o feddylwyr politicaidd mwyaf gwreiddiol a blaenllaw ei ddydd, a aned yng [[Cefnddwysarn|Nghefnddwysarn]] ger [[Y Bala]], [[Sir Feirionnydd]]. Ei fab oedd y llenor [[T. I. Ellis]], a ysgrifennodd ei [[cofiant|gofiant]] ar ôl ei farwolaeth.
Roedd yn fab i Thomas Ellis, ffarmwr o [[Anghydffurfiaeth|Anghydffurfiwr]] a ffermai dyddyn yng Nghefnddwysarn, a'i wraig Elizabeth. Cafodd Tom Ellis ei addysg yn Ysgol Ramadeg y Bala, lle daeth yn gyfaill i [[O. M. Edwards]], ac aeth yn ei flaen i [[Coleg Prifysgol Cymru, Aberystwyth|Goleg Prifysgol Cymru, Aberystwyth]] ac yna i'r [[Coleg Newydd, Rhydychen|Coleg Newydd]], [[Rhydychen]], lle cafodd radd mewn [[Hanes]].
==
▲[[Delwedd:Tom_Ellis_01.JPG|200px|bawd|chwith|'''Tom Ellis''' (o glawr cofiant [[Owain Llewelyn Owain|O. Llew Owain]] iddo, [[1915]])]]
Yn [[1886]] cafodd ei ethol yn [[Aelod Seneddol]] [[Plaid Ryddfrydol (DU)|Rhyddfrydol]] dros Feirion. Erbyn [[1894]] Tom Ellis oedd Prif Chwip y blaid yn [[San Steffan]].
Llinell 17 ⟶ 18:
Roedd yn anwyl iawn gan [[Gwerin|y werin]] a mawr fu'r golled ar ei ôl. Roedd pobl yn meddwl bod Cymru wedi colli ei harweinydd disgleiraf. Saif cofgolofn i Twm Ellis yn y Bala, a godwyd yn fuan wedi ei farwolaeth.
==
Roedd yn ŵr diwylliedig a ymddiddorai'n fawr yn [[Llenyddiaeth Gymraeg|llenyddiaeth ei wlad]] (golygodd gyfrol o waith [[Morgan Llwyd]]). Cyn ei ethol yn AS ysgrifennai'n gyson i'r [[Y wasg yng Nghymru|wasg yng Nghymru]] ar bynciau diwylliannol a gwleidyddol, er enghraifft i'r ''[[Y Goleuad|Goleuad]]'', y ''
==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
==Llyfryddiaeth==
*T.E. Ellis, ''Speeches and Addresses'' (1912)
*T.I. Ellis, ''Cofiant Tom Ellis'', 2 gyfrol (1944, 1948)
*Neville Masterman, ''The Forerunner: the Dilemmas of Tom Ellis'' (1972)
*Owain Ll. Owain, ''Tom Ellis: Y Gwladgarwr'' (Caernarfon, d.d.=1915)
{{dechrau-bocs}}
Llinell 35 ⟶ 38:
{{bocs olyniaeth| cyn=[[Henry Robertson]] | teitl=[[Aelod Seneddol]] dros [[Meirionnydd (etholaeth seneddol)|Feirionnydd]] | blynyddoedd=[[1886]] – [[1899]] | ar ôl=[[Owen Morgan Edwards]] }}
{{diwedd-bocs}}
{{DEFAULTSORT:Ellis, Thomas Edward}}
[[Categori:
[[Categori:Marwolaethau 1899]]
[[Categori:Gwleidyddion Cymreig]]
[[Categori:Aelodau Seneddol y Deyrnas Unedig]]
[[Categori:Cenedlaetholdeb Cymreig]]
[[Categori:Hanes Cymru]]
[[Categori:
[[Categori:
[[en:T. E. Ellis]]
| |||