Gorsedd y Beirdd: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
MystBot (sgwrs | cyfraniadau)
Dim crynodeb golygu
Llinell 1:
[[Delwedd:Baneryrorsedd.jpg|150px|bawd|[[Baner yr Orsedd]].]]
Cymdeithas o [[Bardd|feirdd]], [[Llenyddiaeth Gymraeg|llenorion]], [[Cerddoriaeth Gymraeg|cerddorion]] a phobl nodedig eraill y [[Diwylliant Cymraeg|byd diwylliannol Cymraeg]] yw '''Gorsedd y Beirdd''' (enw llawn '''Gorsedd Beirdd Ynys Prydain'''), a sefydlwyd gan [[Iolo Morganwg]] yn [[Llundain]] yn [[1792]]. Mae tair carfan o aelodau yn perthyn i'r orsedd ac mae gan bob grŵp ei liw. Daw'r [[Archdderwydd]] bob amser o blith y rhai sy'n gwisgo gwyn. Gellir dod yn aelod drwy lwyddo mewn arholiad, cael eich dewis i ddod yn aelod neu drwy ennill y gadair, y goron neu'r Fedal Ryddiaith mewn Eisteddfod Genedlaethol. Yn ogystal ag ar lwyfan yr Eisteddfod Genedlaethol mae'r Orsedd yn cyfarfod yng Nghylch yr Orsedd. Unwaith, cynhaliwyd cyfarfod o'r orsedd yn Llydaw.
 
[[Delwedd:Baneryrorsedd.jpg|150px|bawd|[[Baner yr Orsedd]].]]
Fe anrhydeddir bob blwyddyn Gymry amlwg sydd wedi gwneud cyfraniad i Gymru drwy eu gwahodd i ddod yn aelod o'r orsedd.
 
Cynhaliwyd [[Eisteddfod Caerfyrddin 1819]] yng ngwesty'r Llwyn Iorwg (neu'r ''Ivy Bush'') yng [[Caerfyrddin|Nghaerfyrddin]], a phenderfynwyd cynnwys yr Orsedd fel rhan o'r defodau. Ers hynny mae'r Orsedd wedi dod yn fwyfwy cyfystyr â seremonïau'r [[Eisteddfod Genedlaethol]], yn arbennig seremonïau'r [[Cadair yr Eisteddfod Genedlaethol|Cadeirio]], y [[Coron yr Eisteddfod Genedlaethol|Coroni]] a'r [[Fedal Ryddiaith]]. Mae ambell i Archdderwydd wedi defnyddio ei safle i wneud datganiadau gwleidyddol.
 
Gwaith dychymyg [[Iolo Morganwg]] yw'r Orsedd. Bathodyn yr Orsedd yw y'r [[Nod Cyfrin]] sydd ar holl regalia'r Orsedd. Ymhlith y rhai sy'n cael eu gwisgo gan yr Archdderwydd mae coron, dwyfronneg a theyrnwialen. Yn perthyn i'r orsedd hefyd y mae [[Baner yr Orsedd]], [[Cleddyf yr Orsedd]] a'r [[Hanner Cleddyf]]. Bydd cleddyf yr orsedd yn cael ei ddefnyddio i agor a chau'r Orsedd ac yn ystod seremonïau'r Eisteddfod. Cleddyf [[heddwch]] yw hi a dyna pam na fydd byth yn cael ei thynnu yr'r holl ffordd o'r wain.
 
Cyflwynir y [[Corn HirlasIrlas]] i'r Archdderwydd gan un o famau'r fro i estyn croeso'r ardal i'r eisteddfod. Yn hanesyddol roedd yr hen gorn yfed yn llys y tywysogion yn estyn croeso i'r gwahoddedigion i'r llys. Bydd un o forynion yr ardal yn rhoi [[Aberthged]] i'r Archdderwydd sef ysgub o ŷd, gwair a blodau'r maes yn arwydd o roddion Duw i'r ardal.
 
==Gweler hefyd==