Billy Geen
Roedd William "Billy" Purdon Geen (14 Mawrth 1891 – 31 Gorffennaf 1915) yn asgellwr a chanolwr rygbi'r undeb a gynrychiolodd Gymru ac a oedd yn chwarae gyda chlybiau Prifysgol Rhydychen a Chasnewydd ac i Sir Fynwy. Derbyniodd wahoddiadau i chwarae i'r Barbariaid lawer gwaith hefyd. Bu'n aflwyddiannus mewn rhagbrofion i chwarae i Loegr yn 1910, ond cafodd ei ddewis i chwarae dros Gymru ar dri achlysur yn ystod tymor 1912-13. Cafodd ei rwystro rhag chwarae mewn rhagor o gemau rhyngwladol gan anaf, a daeth ei yrfa i ben yn ddisymwth pan lladdwyd ef ar faes y gad yn y Rhyfel Byd Cyntaf.
| Billy Geen | |
|---|---|
 | |
| Ganwyd | 14 Mawrth 1891  Casnewydd |
| Bu farw | 31 Gorffennaf 1915 Hooge |
| Dinasyddiaeth | Teyrnas Unedig Prydain Fawr ac Iwerddon |
| Alma mater |
|
| Galwedigaeth | chwaraewr rygbi'r undeb, cricedwr |
| Chwaraeon | |
| Tîm/au | Y Barbariaid, Tîm rygbi'r undeb cenedlaethol Cymru, Clwb Rygbi Prifysgol Rhydychen |
| Safle | Asgellwr |
Disgleiriodd Geen fel athletwr yn Rhydychen, gan ennill dair "Blue" rhwng 1910 ac 1912. Ond, mewn tair gem brifysgol yn olynol, methodd sgorio oherwydd iddo ollwng y bell dros y llinell gais. Yn ystod y gwyliau, byddai'n chwarae i Gasnewydd, ac roedd yn aelod o'r tim a drechodd Dde Affrig oedd ar daith yn 1912-13. Roedd hefyd yn gricedwr abl ac yn cadw'r wiced i 'Authentics' Prifysgol Rhydychen a Sir Fynwy.
Cafodd Geen ei gomisiynu'n ail is-gapten gyda 9fed Corfflu Reiffl Brenhinol yn Awst 1914 a'i anfon i'r Ffrynt Orllewino ym Mai 1915. Cafodd ei ladd ar faes y gad yn Hooge, Gwlad Belg. Mae wedi ei goffau ar beneli 51 a 53 ar gofeb Gat Menin yn Ypres, Gwlad Belg.
Ymddangosiadau rhyngwladol dros Gymru golygu
| Gwrthwynebwyr | Sgor | Canlyniad | Dyddiad | Lle |
|---|---|---|---|---|
 De Affrica |
0–3 | Colli | 14 Dec 1912 | Cardiff |
 Lloegr |
0–12 | Colli | 18 Jan 1913 | Cardiff |
 Iwerddon |
16–13 | Ennill | 8 March 1913 | Swansea |
Darllen pellach golygu
- "William Purdon Geen". History of Newport RFC. Friends of Newport Rugby Trust. Cyrchwyd 11 July 2015.
- Prescott, Gwyn (2014). Call Them to Remembrance: The Welsh Rugby Internationals Who Died in the Great War. Welsh Academic Press. ISBN 9781902719375. OCLC 886886160.
- Renshaw, Andrew, gol. (2014). Wisden on the Great War: The Lives of Cricket's Fallen 1914–1918. A&C Black. ISBN 9781408832363.
- Smith, David; Williams, Gareth (1980). Fields of Praise: The Official History of The Welsh Rugby Union. Cardiff: University of Wales Press. ISBN 0-7083-0766-3.