Claus Schenk Graf von Stauffenberg
Swyddog yn y fyddin Almaenig a oedd a rhan amlwg yn yr ymgais i ladd Adolf Hitler fel rhan o Gynllwyn 20 Gorffennaf yn 1944 oedd Claus Philipp Maria Schenk Graf von Stauffenberg (15 Tachwedd 1907 - 21 Gorffennaf 1944).
| Claus Schenk Graf von Stauffenberg | |
|---|---|
 | |
| Ganwyd | Claus Philipp Maria Schenk Graf von Stauffenberg  15 Tachwedd 1907 Jettingen-Scheppach |
| Bu farw | 21 Gorffennaf 1944 o anaf balistig Bendlerblock |
| Man preswyl | Albstadt |
| Dinasyddiaeth | yr Almaen Natsïaidd |
| Alma mater |
|
| Galwedigaeth | swyddog milwrol, gwrthryfelwr milwrol |
| Cyflogwr |
|
| Tad | Alfred Schenk von Stauffenberg |
| Mam | Caroline Gräfin Schenk von Stauffenberg |
| Priod | Nina Schenk Gräfin von Stauffenberg |
| Plant | Berthold Maria Schenk Graf von Stauffenberg, Heimeran Schenk Graf von Stauffenberg, Franz Ludwig Schenk Graf von Stauffenberg, Valerie Ida Huberta Karoline Anna Maria Schenk Graf von Stauffenberg, Konstanze Schenk Graf von Stauffenberg |
| Llinach | Stauffenberg |
| Gwobr/au | German Cross in Gold, Wound Badge (1939) in Gold, Iron Cross 1st Class |
Ganed von Stauffenberg i deulu uchelwrol a Chatholig yn Jettingen, rhwng Ulm ac Augsburg. Ymunodd a'r fyddin yn 1926, a thua'r un adeg daeth dan ddylanwad y bardd Stefan George.
Pan ddechreuodd yr Ail Ryfel Byd, cymerodd ran yn yr ymosodiad ar Wlad Pwyl yn 1939. Ar 7 Ebrill 1943, anafwyd ef yn ddifrifol yn yr ymladd yng Ngogledd Affrica, a chollodd ei lygad chwith, ei law dde a dau fys oddi ar ei law chwith. Teuliodd tua chwe mis yn gwella o'i glwyfau. Erbyn hyn, roedd wedi dod yn rhan o fudiad y swyddogion oedd yn gwrthwynebu Hitler, a chyflwynwyd ef i Henning von Tresckow. Trefnwyd iddo gael ei drosglwyddo i'r Ersatzheer, y fyddin wrth gefn oedd yn gyfrifol am hyfforddi milwyr ar gyfer y ffrynt. Aeth i weithio ym mhencadlys yr Ersatzheer yn y Bendlerstrasse, Berlin, dan y Cadfridog Friedrich Olbricht, oedd yn rhan o'r cynllwyn yn erbyn Hitler.
Gwnaeth Stauffenberg nifer o ymdrechion i ladd Hitler. Ar 20 Gorffennaf 1944, roedd yn bresennol mewn cyfarfod gyda Hitler a swyddogion eraill ym mhencadlys Hilter yn y Wolfsschanze ger Rastenburg, yn awr Kętrzyn, yng Ngqwlad Pwyl. Daeth Stauffenberg a bom yn ei fag, gosododd ef dan y bwrdd a gadawodd yr ystafell. Ffrwydrodd y bom, a lladdwyd nifer o'r bobl yn y cyfardod, ond roedd Hitler ei hun yn gymharol ddianaf.
Llwyddodd Stauffenberg i adael y Wolfsschanze a dychwelyd i Ferlin, lle ceisiodd ef ag Olbricht weithredu ail ran y cynllun i gipio grym, trwy ddefnyddio'r fyddin i garcharu cefnogwyr. Fodd bynnag, pan ddaeth y newydd nad oedd Hitler wedi ei ladd, gwrthododd nifer o uchel-swyddogion weithredu yn ei erbyn. Cymerwyd Stauffenberg i'r ddalfa, a saethwyd ef ac Olbricht a swyddogion eraill yn y Bendlerstrasse yn gynnar y bore wedyn, tra caniatawyd i'r Cadfridog Ludwig Beck ei saethu ei hun.