Codecs

llawysgrif ar ffurf llyfr

Llawysgrif ar ffurf llyfr yw codecs (lluosog: codecsau; Lladin: codex). Yn yr Henfyd, ffurf arferol dogfen o unrhyw hyd sylweddol oedd y sgrôl, sef darn di-dor, hir o bapyrws neu femrwn a fyddai'n cael ei rolio i'w gadw'n ddiogel. Mae'n ymddangos bod y syniad o ysgrifennu ar ddalenni o bapyrws neu femrwn o'r un maint a'u rhwymo rhwng cloriau i mewn i un gyfrol wedi datblygu yn y 1g OC. Mae'r disgrifiad cyntaf o'r peth newydd hwn i'w gael yn ysgrifau bardd Rhufeinig Martial (tua 38–104 OC), a ganmolodd y codecs am ei hwylustod. Mae ymlediad y codecs yn gysylltiedig â chynnydd Cristnogaeth, a fabwysiadodd y fformat ar gyfer y Beibl yn gynnar.[1] Erbyn y 6g roedd y codecs wedi disodli'r sgrôl yn yr Ymerodraeth Rufeinig.

Codecs
Mathllawysgrif, arteffact archaeolegol, arteffact Edit this on Wikidata
Yn cynnwysfinish Edit this on Wikidata
Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Er y gallai llyfrau printiedig modern gael eu galw'n godecsau, mae'r enw wedi'i gadw ar gyfer llyfrau llawysgrifau yr Henfyd a'r Oesoedd Canol yn unig.

Codecs Wiesbaden (c. 1180–85), cyfrol enfawr (30×45 cm; 15 kg) sy'n cynnwys gweithiau Hildegard von Bingen (Wiesbaden, Hessische Landesbibliothek, Hs. 2)

Cyfeiriadau

golygu
  1. Colin H. Roberts a T. C. Skeat, The Birth of the Codex (Llundain: Oxford University Press, 1983), tt. 15–22