Mae cyfrifeg (enw b.) yn faes sy'n ymwneud ag arian, gwybodaeth ariannol, economeg a busnes. Fe'i sefydlwyd gan y mathemategydd Eidalaidd Luca Pacioli ym 1494.[1][2] Gelwir cyfrifeg, weithiau'n "iaith busnes", gan ei bod yn mesur canlyniadau gweithgareddau economaidd sefydliad neu gwmni, gan gyfleu'r wybodaeth hon i amrywiaeth o ddefnyddwyr a chwsmeriaid, gan gynnwys buddsoddwyr, credydwyr, rheolwyr a rheoleiddwyr.[3][4] Adnabyddir ymarferwyr cyfrifeg fel cyfrifwyr. Mae'r termau "cyfrifo" ac "adroddiadau ariannol" yn aml yn cael eu defnyddio fel cyfystyron.

Portread o Luca Pacioli, tad cyfrifeg, wedi'i beintio gan Jacopo de' Barbari, 1495, (Museo di Capodimonte).

Gellir rhannu'r maes cyfrifeg yn sawl is-faes, gan gynnwys cadw cyfrifon, cyfrifyddu ariannol (financial accounting), cyfrifeg i reolwyr, cyfrifyddu allanol, archwilio (neu 'awdit'), cyfrifo treth a cyfrifeg costau.[5][6] Ceir nifer o systemau cyfrifo wedi'u cynllunio'n arbennig ar gyfer yr is-feysydd hyn, a maesydd cysylltiedig e.e. taenlenni megis LibreOffice Calc ac Excel (Microsoft) . Mae cyfrifyddu ariannol yn canolbwyntio ar adrodd yn ôl ar wybodaeth ariannol y sefydliad, gan gynnwys paratoi datganiadau ariannol; mae'r adroddiad hwn, fel arfer, yn cael ei gyflwyno i ddefnyddwyr allanol y sefydliad e.e. buddsoddwr, rheoleiddwyr a chyflenwyr. Gelwir y weithred o gofnodi'r manylion ariannol hyn yn "gadw cownt" a'r llyfr yn "llyfr cownt", ond ers y 1980au ychydig iawn o gadw cownt sy'n digwydd ar bapur. Y system fwyaf cyffredin yw'r dull a elwir yn 'gofnod dwbl'.[6][7]

Termau eraill golygu

  • Pwyllgor Safonau Cyfrifeg: accounting Standards Committee
  • System gyfrifydda: accounting system
  • trywydd archwiliad: audit trail

Cyfeiriadau golygu

  1. Needles, Belverd E.; Powers, Marian (2013). Principles of Financial Accounting. Financial Accounting Series (arg. 12). Cengage Learning.
  2. Accounting Research Bulletins No. 7 Reports of Committee on Terminology (Adroddiad). Committee on Accounting Procedure, American Institute of Accountants. Tachwedd 1940. Archifwyd o y gwreiddiol ar 2014-01-07. https://web.archive.org/web/20140107100208/http://clio.lib.olemiss.edu/cdm/ref/collection/deloitte/id/9342. Adalwyd 31 Rhagfyr 2013.
  3. Peggy Bishop Lane on Why Accounting Is the Language of Business, Knowledge @ Wharton High School, 23 Medi 2013, http://kwhs.wharton.upenn.edu/2013/09/peggy-bishop-lane-on-why-accounting-is-the-language-of-business/, adalwyd 25 Rhagfyr 2013
  4. "Department of Accounting". Foster School of Business. Foster School of Business. 2013. Cyrchwyd 31 Rhagfyr 2013.
  5. "Accounting Software". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2020-07-24. Cyrchwyd 2019-01-25.
  6. 6.0 6.1 Weber, Richard P., and W. C. Stevenson. 1981. “Evaluations of Accounting Journal and Department Quality.” The Accounting Review 56 (3): 596–612.
  7. Lung, Henry (2009). Fundamentals of Financial Accounting. Elsevier.