Sedd a ddodir ar gefn ceffyl neu anifail arall ar gyfer marchogaeth yw cyfrwy.[1] Ceir dolennau neu gylchoedd o'r enw gwartholion sy'n hongian o'r cyfrwy i gynnal traed y marchogwr. Ceir dau fath o'r cyfrwy modern ar gyfer marchogaeth ceffylau: y cyfrwy Gorllewinol, neu'r cyfrwy Mwraidd, sydd yn addas am waith, a'r cyfrwy Seisnig, neu'r cyfrwy Hwngaraidd, sy'n addas at chwaraeon a marchogaeth hamddenol.[2]

Cyfrwy ar gefn ceffyl.

Dywed Plinius yr Hynaf taw un o'r enw Pelethronius oedd y cyntaf i ddefnyddio darn o ledr wedi ei sicrhau ar gefn y ceffyl er cysur a chyfleusdra'r marchogwr. Am amser maith edrychid ar y darnau lledr hyn fel arwyddion o feddalwch a mercheteiddiwch, a gwrthodid hwy gan filwyr gyda dirmyg. Roedd yr hen lwythau Germanaidd yn edrych gyda diystyrwch ar y marchfilwyr Rhufeinaidd am eu bod yn defnyddion cyfrwyau. Dyfeisiwyd cyfrwyau i ferched oddeutu 1380.

Cyfeiriadau

golygu
  1.  cyfrwy. Geiriadur Prifysgol Cymru. Adalwyd ar 29 Hydref 2014.
  2. (Saesneg) saddle. Encyclopædia Britannica. Adalwyd ar 29 Hydref 2014.
  Eginyn erthygl sydd uchod am offeryn. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.