David Lloyd George (locomotif)

Roedd David Lloyd George y pedwerydd locomotif adeiladwyd gan Gymni’r Rheilffordd Ffestiniog yng Ngweithdy Boston Lodge. Mae’r enw ‘David Lloyd George’ ar un ochr y locomotif a ‘Dafydd Lloyd George’ar yr ochr arall. 12 yw rhif y locomotif. Cwblhawyd y locomotif ym 1992, i losgi olew. Erbyn hyn, mae’n ddefnyddio glo.

David Lloyd George

Enghraifft o'r canlynol	Locomotif Fairlie, narrow gauge locomotive
Dechreuwyd	1992
Lled y cledrau	1-foot 11½-inch track gauge
Gweithredwr	Rheilffordd Ffestiniog
Gwneuthurwr	Gweithdy Boston Lodge
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Hanes

Ym 1989, cafodd y rheilffordd grant o’r Rhaglen INCA. Bwriadwyd rhoi boeler newydd ar Merddin Emrys neu Iarll Merioneth ond penderfynwyd adeiladu locomotif Fairlie Dwbl newydd. Roedd y cynllun yn yn newydd, ond yn seiliedig ar gynllun gwreiddiol Spooner, er gyda boelers taprog, tipyn bach yn fyrrach na’r boelers gwreiddiol. Datblygwyd cynllun y boeler gan Bob Meanley o weithdy locomotif Tyseley, ac wedi adeiladu gan gwmni Bloomfield, Tipton. Mynnodd yr arolygwr boeler fod y boeler i gyd wedi weldio, yn wahanol i foelers Fairlie cynt. Mae corff y locomotif yn debyg i Merddin Emrys a Livingston Thompson. Ond mae un o’r tanciau y dal olew yn hytrach na ddŵr. Dechreuodd David Lloyd George ei waith yng Gorffennaf 1992 er doedd o ddim yn orffenedig, oherwydd problemau gyda Merddin Emrys. Doedd dim to ar y cab a phaentiwyd y locomotif yn ddu. Paentiwyd o’n goch gyda llinellau yn hwyrach ym 1992 a chafodd ei enw ym mis Ebrill 1993.

Ailadeiladu cyntaf a defnyddio’n llai

Roedd y locomotif yn effeithiol iawn dros ei ddeg mlynedd gyntaf. Cafodd atgyweiriad yn 2002, yn cynnwys tiwbiau newydd i’r boeler. Wedyn defnyddiwyd y locomotif yn llai, oherwydd oedran ei fogis, a hefyd fod o’n defnyddio oil tra oedd glo’n rhatach. Adeiladwyd bogis newydd yn 2012 gyda falfau piston.

Ailadeiladu eto, a newid i ddefnydd glo

Cafodd y boeler tiwbiau newydd eto, elfen dra-poethwr newydd a bocs mwg newydd. Nweidwyd y locomotif i ddefnyddio glo, a chrewyd lle ychwanegol i gadw glo ar ben y tanciau. Ailadeiladwyd y locomotif erbyn 2014 gyda simneiau talach, paentiwyd yn llwyd, ac ail-ddechreuodd ei waith ym mis Mai. Paentiwyd y locomotif yn goch yn 2015.

• 
•